Weerspiegeling op het water 17
Wie hoort waar thuis?
Door Johan Caneel
Geïnspireerd door de verhalen over vluchtelingen, ben ik me af gaan vragen hoe dit in de natuur verloopt. In het water in het bijzonder. Mij lijkt dat het daar gaat zoals de natuur het voorschrijft.
Survival of the fittist en bovenal het zijn in het moment. Je moet het doen met wat je aantreft, want meer is er niet.
Het doen met wat er is …………… zoals een kleinere soortgenoot.
Ik probeer me een voorstelling te maken hoe de visstand er hier 2000 jaar geleden uit zag. In ieder geval anders dan nu. Naar ik heb begrepen, kwamen karpers en snoekbaarzen hier niet voor. Wel
steuren, finten en zalmen. Ik heb niet de intentie volledig te zijn, maar een vergelijk te maken met wat wij mensen ervaren en hetgeen zich onder water af speelt.
Wat gebeurde er met de soorten die hier voor het jaar nul leefden? In de miljoenen jaren dat deze aarde bestaat heeft het nooit stil gestaan. De natuur kent immers geen 'grenzen'. Dieren gaan en
dieren komen, evenals planten. Dieren en planten zijn daar waar ze kunnen leven dan wel bestaan.
Vissen kunnen zich alleen maar aanpassen. Wanneer er een andere soort in een bepaald gebied komt, is het simpel. Eten of gegeten worden. In feite dus alle dagen oorlog. Met dit verschil dat het
over het moment gaat en er nooit op wordt teruggekomen. Een continue en natuurlijk proces. Wel zo overzichtelijk toch.
Deze schitterende graskarper is meer een gastarbeider.
Wanneer de omstandigheden wijzigen, heb je er mee te dealen. Een afgesloten rivier kun je niet optrekken en dus kun je je niet voortplanten en sterf je uit. Iets dat de vis zelf niet beseft, lijkt mij.
Als er een vreemde soort (een exoot) verschijnt, heb je er mee te leven. Als deze zich voedt met dezelfde planten of dieren als jij, heb je concurrentie. Dan gaat het er maar om wie het sterkste of
misschien wel de slimste is.
Mogelijk biedt die komst ook wel een nieuwe mogelijkheden. Grondels schijnen inmiddels een rijke voedselbron te zijn geworden voor vele andere vissen en watervogels.
Wij vissers constateren de sterk wisselende samenstelling en ook dat de massa op zich achteruit blijft hollen. In ieder geval in de gebieden waar de beroepsvissers actief zijn.
Helaas schijnen politici echter doof te zijn voor dit soort geluiden en het grote publiek heeft geen notie. Hoe anders is het met de migratie van mensen! Het is een wereldwijd probleem, waarbij verleden, heden en toekomst een onontwarbare kluwen vormen. Denk maar aan oorlogen, slavernij en vergeet vooral de religie niet.
Een grondel die niet alleen eet, maar vooral gegeten wordt.
Wat kan de vis met al die 'wijsheid'? Niets lijkt me. Je overleeft als soort of je overleeft niet. Wanneer er gif in het water belandt, waardoor volledige populaties ten gronde gaan, klaagt er
niemand, niemand (van de vissen) komt verhaal halen.
En dan wij mensen! Wij discussiëren en debatteren eindeloos over nieuwkomers. Geld moet er komen! Onderdak moet er worden gecreëerd! Werk moet worden gevonden! Er moeten grenzen
worden gesteld! Er moet worden geselecteerd en er wordt gesmokkeld. Angst hebben we liever niet, want dit kan rottigheid opleveren.
Altijd discussie, altijd verschil van mening, altijd macht en 'onze' belangen. Maar waarover eigenlijk? Als je jouw persoonlijke geschiedenis natrekt is het niet verwonderlijk dat zal blijken dat voorgaande generaties om diverse redenen naar 'De Nederlanden' zijn gekomen, omdat ze elders niet veilig waren of werden uitgebuit. Of misschien bood dit land betere mogelijkheden om in het bestaan te voorzien. Met andere woorden: wie zijn wij en wat is van ons?
Een immigrant die niet alleen iets kwam halen, maar ook iets heeft toegevoegd.
Ook zijn er nog niet zo heel lang geleden vele 'Nederlanders' naar elders vertrokken om een gelukkiger bestaan te vinden. Meer perspectief, omdat ze zich hier te beperkt voelden in hun
mogelijkheden. Economische vluchtelingen zeg maar. Gelukzoekers kun je ze misschien ook wel noemen. Overigens werden aan hen vaak voorwaarden gesteld om toegelaten te worden.
Er zijn talloze aspecten waardoor we ons bedreigd kunnen voelen. En ben je dan een eeuw of twee eeuwen verder dan zie je terug wat de vissen zonder emotie en zonder cognitief gewauwel doormaken.
En dan wij mensen: wij maken ons niet druk over het leven op zich, maar over hoe wij mensen het zouden willen hebben. Struggle for life? Nee, strijd over al hetgeen we ons 'eigen' hebben gemaakt, strijd voor behoud. En het eindresultaat? Oorlog en vernietiging van alles wat is opgebouwd.
Wanneer wij ongewenste personen willen doen wijken, bombarderen we ze gewoon weg, met huis en haard. We vermoorden anderen om allerhande (drog)redenen. We vernietigen hen gewoon. En anderen maken er dan weer hun werk van om uit te zoeken of dit wel mag. En er zijn mensen en organisaties die zich het lot van de (onschuldige) slachtoffers aantrekken en te hulp schieten.
Lang waren ze een beschermde vissoort, maar ineens zijn ze terug, ten koste van ???
Een schijnwereld in stand houden valt blijkbaar niet mee. En wij hebben er nota bene ons werk van gemaakt. En als het dan tot een uitbarsting komt, blijken veel van die inspanningen voor niets te zijn geweest.
We sterven massaal in gewapende conflicten en door natuurrampen die we dikwijls zelf, direct of indirect, te hebben veroorzaakt. En wetenschap of niet, we blijven het herhalen. Menselijke natuur wellicht?
Dan is het wel heel fijn om regelmatig op of langs het water te vertoeven en te ervaren hoe de natuur het eigenlijk bedoeld heeft. Daar intensief deel van uit te maken, doet je beseffen dat hetgeen wij mensen doen en weten onnatuurlijk is. Catch & release is dan zo gek nog niet ….……………………. toch?