Reier en de paravaan…

Reier en de paravaan…

Door Reier Groot & Sjoerd Schrassen

In uitgave 7/2009 van het zoute magazine Zeehengelsport wordt de nodige aandacht besteed aan het trollen, oftewel het slepend aanbieden van kunstaas of natuurlijk aas vanuit een boot. ‘Bij ons’ op de Noordzee wordt slechts zelden slepend gevist. Dat deze methode echter weldegelijk ook effectief kan zijn, bewijzen Reier Groot en Sjoerd Schrassen in de volgende bijdrage.

Het geluid van de bellen van de schapen en geiten op de eilandjes in de zo fraaie Noorse fjord komt al ‘klingklonkend’ en gedragen door de zachte bries naar mij toe. Mijn 9.9 pk buitenboordmotor loopt rustig stationair en aan mijn hengel die ik in mijn hand houd, voel ik in de top de kleine trillingen die worden veroorzaakt door het kunstaas dat ik, al trollend, achter mij aansleep.

Nee…..ik bedoel geen Noorse trollen, maar het zogenoemde slepend vissen. Net zoals we dat bij ons in Nederland in de zoete binnenwateren doen op de snoek en in de tropische bestemmingen op ‘blue water’ op Big Game vissen als marlijn en tonijn. Terwijl ik naar mijn nieuwe Sargusmolen van Penn kijk en bedenk dat deze er toch wel gelikt uitziet, krijg ik opeens een snoeiharde aanbeet en in één keiharde run vliegt er 20 meter Dyneema door de op slepen afgestelde slip.

Ik zet direct de motor in zijn neutraalstand en begin met een spectaculaire dril van een prachtige pollak van in de 70 cm. Steeds weer duikt de vis de diepte in en steeds weer gaat de slip gierend te keer. Dit is vissen op z’n best…!

Dit is vissen op z’n best!

Merkwaardig loodje

Wat ik u hierboven beschreef, is eigenlijk het sluitstuk van het verhaal, dat zo’n vijf jaar geleden begon tijdens een visreis naar Denemarken. Omdat we de gewoonte hebben tijdens zo’n visweek de plaatselijke hengelsportzaak met een bezoek te vereren en daaraan ook die keer weer hadden ‘toe gegeven’ vond ik in die Deense zaak een wat merkwaardig gevormd loodje, dat op het eerste gezicht wat weg had van een bootje met een ijzeren gebogen mast.

Toen ik achterop de verpakking keek, werd al snel duidelijk dat het hier om een sleeplood of zoals wij zeggen:een paravaantje ging, maar dan volledig vervaardigd van lood. Nieuwsgierig naar de werking van dit kleine paravaantje,  heb ik het gekocht. En zoals dat vaker gaat: vervolgens belandde het in mijn viskist om er het eerste jaar niet meer uit te komen…

Omdat wij jaarlijks vele visreizen met onze gasten ondernemen naar Denemarken en tegenwoordig vooral ook Noorwegen, kwam ik dit kleinood het jaar daarop weer tegen in mijn viskist. Aangezien wij nu tijd genoeg hadden, besloot ik het paravaantje eens te gaan proberen in de Noorse wateren.

Vanaf  dat moment is het eigenlijk allemaal begonnen, want al snel bleek dit sleeploodje het bekende ‘ei van Columbus’ te zijn. De ene vis na de andere ‘sneuvelde’ tijdelijk dankzij het gebruik van deze paravaan en vooral pollak, koolvis en makreel, maar ook mooie gullen en zelfs zeeforel konden het achter het lood gesleepte kunstaas niet weerstaan.

Uiteraard is het niet de paravaan zelf, die voor deze vangsten heeft gezorgd, maar de vistechniek die je met behulp van dit ding kunt gebruiken. Je bent namelijk in staat om al trollend met de boot klein, slank en licht kunstaas dieper in het water aan te bieden. En daarmee is dit slepen een ronduit spectaculaire manier van vissen geworden.

Diverse modellen uit Scandinavië afkomstige sleeploodjes, met links de paravaan van Jenzi en rechts drie (gewichts)modellen van Kuusamo.

Dat dit dan ook nog eens kan worden gedaan met een relatief  lichte (spin)hengel, maakt de sport alleen maar mooier. Wij vissen sindsdien heel vaak op deze manier in de Noorse fjorden en ook vele van onze gasten zijn inmiddels verslingerd geraakt aan deze manier van vissen.

Hoe werkt een paravaan?

Na die eerste aanschaf in Denemarken beschikte ik slechts over dat ene exemplaar en ik had geen idee waar ik die sleeploodjes elders zou kunnen komen. Sjoerd en ik zijn via het internet druk aan de slag gegaan om te kijken waar deze paravaantjes te koop zijn en dat bleek al gauw niet in Nederland te zijn.

Door de bijzondere vorm, maakt de paravaan gebruik van de druk van het water. Bij het slepen duikt de paravaan, na een aanbeet is de druk juist weer omhoog gericht.

In principe is het een Deens/Finse uitvinding, want later ben ik ze tijdens een visreis naar Finland ook in de winkels aldaar tegengekomen. De Scandinavische firma’s Kuusamo en Jenzi blijken de makers en verdelers.

Via een bevriende Duitse groothandel kwam uiteindelijk de verzenddienst aan de deur om een doos vol met dergelijke paravanen bij mij af te leveren. Mijn blijdschap was groot!

Zoals te zien valt op de foto van het sleeploodje en op bijgaande tekening is de paravaan uit één stuk gegoten. Het is in diverse gewichten verkrijgbaar.

De Noorse en Deense bootvissers gaan zelden voor anker op een visstek en vissen hoofdzakelijk slepend. De Noren gebruiken daarvoor vaak de bekende handlijnen, die zijn voorzien van een speciaal gevormd lood met daarboven een assortiment met rubber en/of veren versierde haken. Deze slepen ze achter de varende boot aan of bewegen het geheel met de hand (jigging). Veel van deze vissers zijn niet uit op een gulletje of een pollak, maar mikken op zeeforel en zalm.

Ook in Denemarken staan de meeste vissers niet te juichen bij een gulletje, maar staat vooral zeeforel hoog op de verlanglijst. Al trollend gaan er heel wat bootjes door de Lille en Store Belt en langs de kusten van Funen en geloof mij… deze vissers maken veelal gebruik van dit paravaantje.

Trollen met lichte hengels; links de Shakespeare Custom Graphite en rechts de Ugly Stik Lite.

De vorm van dit lood maakt dat het, als het eenmaal aan de hoofdlijn is bevestigd, de neiging heeft om naar de diepte te duiken. Door de voorwaartse beweging van de boot komt er druk op het blad te staan en dat dwingt het loodje als het ware de diepte in. Dankzij het metalen buisje dat onder een speciale hoek boven op het loodje is gemonteerd en waar de wartel van de hoofdlijn aan word gemonteerd, komt het altijd in de juiste hoek te staan om de duikende werking te veroorzaken.

Aan de achterkant van het lood zit een bevestigingspunt voor de volg/sleeplijn. Hieraan bevestig ik een goeie meter lijn, liefst fluorocarbon en daaraan gaat dan het te gebruiken kunstaas. Dat dit geen grote, zware plug kan zijn is duidelijk. Een paravaantje van 30 gram kan immers geen plug met heel veel weerstand in het water naar beneden dwingen.

Kunstaasjes in de vorm van streamers, kleine ABU-Toby’s, Eddystone eels, lange twisters of dunne shads en dergelijke zijn prima vangende kunstaasjes, die normaal gesproken niet diep zijn te vissen. Maar achter zo’n paravaan kunnen ze dus wel op de juiste diepte worden aangeboden.

Het mooie van het ontwerp is dat als eenmaal een vis op het kunstaas klapt het warteltje over het ijzeren buisje naar voren schuift en door die verandering van positie een tegenover gestelde werking veroorzaakt, die de paravaan  juist naar boven dwingt. Als de aanbeet niet resulteert in een goed gehaakte vis, dan is alléén het even slap leggen van de lijn genoeg om het warteltje weer op de juiste stand te brengen en het paravaantje dus ook weer de diepte in te laten duiken.

Voor deze manier van trollend vissen, is een bootje met een motor vanzelfsprekend noodzakelijk, maar dat hoeft nu ook weer niet een high tec gespecialiseerde boot te zijn. Wij gebruiken gewoon onze vijf meter polyesterbootjes met een 9,9 pk motor en varen deze dan stationair. Het is gewoon zaak om rustig pruttelend langs de kanten varen en de paravaan doet zijn werk.

Deze manier van vissen leent zich bij uitstek om een lichte spinhengel te gebruiken. U moet dan denken aan een spinlat tot ongeveer 50 gram of een lichte baitcaster die wij hier in Nederland ook gebruiken voor het vissen op snoek in de polders en meren.

Aan onze gasten in Noorwegen laten wij altijd deze paravanen zien en wijzen hen erop dat dit stukje lood heel verrassende resultaten kan opleveren. Vaak gaat men daar dan mee aan de slag en door de jaren heen hebben wij van deze praktijkmannen heel veel goeie tips terug gekregen, die ik u niet wil onthouden…

Tips en tricks

“Ik hang er geen lange onderlijn meer aan, maar alleen een haak”, vertelde mij één van onze gasten na een dag vissen. In het fjord waar wij verblijven, ziet het soms (letterlijk) zwart van de kleine koolvis en als deze agressieve rovertjes het paravaantje voorbij zien komen vallen ze dat loodje meteen aan. Je voelt dan de ene na de andere tik op je hengeltop, maar haakt die vissen natuurlijk niet.

De truc is dan om de onderlijn in te korten tot 20 cm en daar alleen een haak aan te monteren. Beazen hoeft niet eens  je vangt de koolvisjes achter elkaar. Op deze manier komen wij aan onze aasvis voor de leng en andere grote aaseters uit de diepte.

De paravaantjes zelf zijn in de fabriek voorzien van de meest flitsende kleuren zoals hel oranje of fluorescerend geel. Ik ben daar niet zo’n voorstander van en geef mijn sleeplood dus eerst een behandeling met een spuitbus in de kleur zwart. De vis moet mijn kunstaas zien en niet eerst zo’n opvallend ding…

Vis de paravaan niet te ver achter de boot! Veel sportvissers blijken te denken dat het geluid van een (buitenboord)motor de vis verstoort en dat je het kunstaas derhalve zo ver mogelijk achter de moet aanbieden. Dit is naar mijn ervaring een foute veronderstelling. Vissen raken echt niet ‘over hun toeren’ als ze het geluid van een motor horen.

Daarbij komt dat de bellenbaan van een schroef roofvis doet denken aan een schooltje kleine vis en dat maakt ze juist extra nieuwsgierig. Denk maar aan het principe dat men gebruikt bij het trollen in de Big Game wereld, waar teasers worden gebruikt om zoveel mogelijk misbaar te maken en altijd ook een of twee hengels zeer kort achter de boot in het schroefwater worden gevoerd.

Daarbij komt dan ook nog dat hoe verder je dit paravaantje bij je vandaan vist, des te minder diep deze zal (kunnen) duiken door de opwaartse druk van de hoofdlijn.

Monteer voor je kunstaas altijd een goed draaiend warteltje. Daarmee voorkom je dat je onderlijn gaat kinken en in één grote gedraaide knoop verandert. Een ander voordeel is dat je snel in staat bent om van kunstaas te wisselen.

Op onze eigen Noordzee
Na alle positieve ervaringen met zo’n sleeploodje in het buitenland, kon ik het uiteraard niet laten om deze vistechniek ook in onze wateren in te zetten.

Trollend gespot in de havenmonding van IJmuiden.

Ik vis met mijn bootje veel vanuit IJmuiden en daar kun je prima slepend vissen langs de pieren. Let natuurlijk wel op dat je daarbij geen mede-sportvissers hindert en controleer eerst ook goed of er geen netten liggen. Maar is de kust vrij, dan kun je de paravaan prima over de blokken laten lopen en… dat is inmiddels al menige zeebaars noodlottig geworden.

Vlakbij de Noordpier van Wijk aan Zee ligt het bekende wrak van de Baloeran. Dit wrak is in de Tweede Wereldoorlog door de Engelsen getorpedeerd en in drie stukken naar de bodem gegaan. Na de oorlog heeft men op dat schroot eerst nog een berg puin van opgeblazen bunkers gestort en er vervolgens een boei op geplaatst.

Dit makkelijk te vinden en te bereiken wrak is uitermate in trek, maar de meeste vissers concentreren zich op het wrak zelf en de directe omgeving. Ook wat wijder rond het wrak ligt de bodem bezaaid met puin en daar slepend overheen met een leuke plug achter de paravaan… u snapt het al. Dat zal rond andere wrakken natuurlijk niet veel anders zijn.

Ik ben ervan overtuigd dat je op deze wijze slepend ook langs bijvoorbeeld de blokkendam van de Nieuwe Waterweg, langs de steenstorten van de beide Scheldes, en langs de pieren en golfbrekers van de Nederlandse en Vlaamse kust ook goede resultaten moet kunnen te behalen. En denk bijvoorbeeld ook eens aan de (nog resterende) forellen van het Veerse Meer!

Zelfs voor de zoetwatervissers die op de wat grotere en diepere wateren uit zijn op snoek in is dit een uitbreiding van hun mogelijkheden. Zelf heb ik met de paravaan gevist in de ringvaarten van de Schermer en Beemster en met succes!  Belangrijk is echter wel dat er voldoende water moet staan.

Met een waterstand van zo’n drie meter kun je prima uit de voeten, maar is het water ondieper, dan  trek je de paravaan alleen maar door de prut. Ook op onze grote rivieren (denk aan de Waal, IJssel en Lek) en diepere meren is dit sleeplood volgens mij zeer goed bruikbaar en een aanrader eerste klas.

Beslist goed bruikbaar voor de zeebaars!

Terug naar Noorwegen
Aangezien ik deze bijdrage ben begonnen in Scandinavië wil ik daar ook weer eindigen.
Het is juni als ik dit schrijf en ik moet tot september wachten voordat wij weer met nieuwe gasten voor een paar visweken naar Noorwegen trekken. Dat dan echter een doos met deze paravanen meegaat, daarvan hoef ik hopelijk niemand meer te overtuigen.

De pollak die bij aanvang van dit verhaal op mijn hengel klapte, zwemt weer zijn rondjes in het Fjord. Want dat is het laatste voordeel van deze vismethode;  je vist niet al te diep en de vis heeft ook na enige strijd alle kans het avontuur te  overleven.

Dat is minder relevant als je voor de pot vist, maar ook steeds meer zeevissers geven er (zeker in het buitenland) de voorkeur aan hun vangst terug te zetten. En dat de vis een prima overlevingskans heeft, maakt deze manier van vissen wel zo prettig.

In ieder geval zou ik zeggen: probeer het eens.
Wilt u meer informatie over het vissen met de paravaan en de verkrijgbaarheid van dit sleeplood, kijk dan eens op www.visservice.nl  of mail aan info@visservice.nl. Venlige hilsen en gott fiske!

Reier Groot & Sjoerd Schrassen

Bovenstaande bijdrage is slechts één van de vele interessante en vooral ook praktische artikelen die de lezers van Zeehengelsport zullen aantreffen in de najaarsuitgave 7/2009, die zij mogen verwachten in de laatste week van oktober.

Voor meer informatie over dit enige zoute magazine in Nederland en Vlaanderen en een interessante abonnementsaanbieding: www.hengelsporthuis.com