Marc op maandag 16
Een boek voor tijdens het niet vissen
Door Marc Borst
Tegenslag hield me afgelopen tijd van de waterkant. Maar ook dat houdt een keer op zodat het aantal vistripjes dit jaar nu op twee staat: weer eens een keertje vissen in het IJmuidens havengebied en een dag later een wedstrijd van de Zuidpier. Tijdens de visloze periode heb ik mezelf dan maar een cadeautje gedaan.
Bijna veertig jaar onderzoeksgegevens van de 200 meest gevangen (vis)soorten in de in de Noordzee, Keltische zee en Baltische zee in één boek. Een paar kilo papier vol met allerhande weetjes over de zeevissoorten waarvan wij sportvissers een (klein) aantal van met de hengel vangen. Lekker bladeren op de bank, ik ben er blij mee.
De atlas is samengesteld door de zeebiologen Henk J.H.Heesen, Niels Daan en de Engelsman Jim R.Ellis. Het verwerken van de onderzoeksgegevens van 70.000 trekken met een vissersboten tussen 1977 en 2013 over bepaalde gebieden in de Noordzee, Keltische zee en Baltische zee kostte de auteurs zes jaar. De dieptes lagen tussen een meter en 1100 meter.
Deze surveys begonnen in 1967 om jaarlijks in te kunnen schatten hoeveel jonge haring er was, zodat toekomstige vangstquota konden worden vastgesteld. Dit werd uitgebreid naar kabeljauw, schelvis en wijting en omdat men toch aan het vissen was, was het natuurlijk ook interessant om bij te gaan houden welke soorten hoe veel en hoe vaak werden 'mee'gevangen.
Voor elk van de 200 beschreven soorten zijn de verspreiding, de aantallen, zomer- en wintermigraties én de trends in hoeveelheden door de jaren heen in grafieken weergegeven. Je kunt dus wat verder terugkijken; altijd interessant om veranderingen over langere periodes te kunnen zien.
Wijting in de Ijmuidense haven.
Erbij moet gezegd dat het boek in het Engels is geschreven en zeker niet specifiek op sportvissers. Ook is het boek niet op een populair wetenschappelijke manier geschreven, hoewel ik toch ook wel een paar grapjes ben tegengekomen. De atlas is uitgegeven door Wageningen Academic Publishers en is tot stand gekomen dankzij allerlei instanties op het gebied van de beroepsvisserij en offshore.
Voor de wel geïnteresseerde sportvisser is er een schat aan achtergrondinformatie te vinden, leuke weetjes over de vissoorten die je vangt of nog zou kunnen vangen.
Wedstrijd vanaf de Zuidpier.
In het hoofdstuk over de zeebaars kun je gelijk zien hoe traag de wetenschap, de politiek en de werkelijkheid ten opzichte van elkaar bewegen. In de atlas staat eigenlijk nog niets over de snelle neergang van de afgelopen jaren. En er is nu 'ineens' aan de noodrem getrokken.
Over de paling is beknopt terug te vinden sinds wanneer het er hoe slecht voor staat. In 1980 werd de teruggang van glasaal al geconstateerd en 25 jaar later werden de eerste maatregelen genomen. Paling is altijd gevangen tijdens de onderzoeksvisserijen, maar nooit in grote aantallen en dus te weinig om werkelijk iets te zeggen over de werkelijke aantallen, aldus de atlas. Uiteraard bevestigen de onderzoekers wel de alarmerende trend.
Schar is echt de vis 'van ons'. De grootste dichtheid scharren wordt gevonden bij ons voor de deur en verder richting Duitsland en Denemarken en tot boven Schotland aan toe. Het is de talrijkst voorkomende platvis in de Noordzee. Tot 31 december van vorig jaar was schar ook nog kandidaat voor de 'meest gediscarde vis van Noordwest Europa'. Vanaf 1 januari moet, zoals bekend, alle mee naar de wal. (Mensen, eet meer schar! Het is écht een lekker visje.)
Klein spul tijdens de wedstrijd.
De hoofdmoot van de hengelvangsten van het weekend bestaat, zoals verwacht, uit wijting en schar. Veel klein spul, maar een schar van 35 centimeter was de grootste vis van de wedstrijd en da's toch wel een beste… Ook zijn er weer opvallend veel supermagere 'groene' scharren gevangen.
Een gezonde en een zieke schar.
In de atlas staan een aantal ziektes bij deze soort beschreven, maar al googlend kom ik niet bij de kenmerken terecht. Een stofwisselingsziekte? Een parasiet? Het ziet er in ieder geval zeer sneu uit, maar ze lijken vangst en terugzetten te overleven.
De gul was de grote afwezige van het weekend. Het zou leuk zijn als die weer eens langskomt. De watertemperatuur bij Ijmuiden is momenteel 10 graden Celsius. Volgens de atlas paait de kabeljauw bij temperaturen tot maximaal acht graden, en houdt van water tussen de -1,5 en 19 graden celsius. De gullen zouden er dus gewoon moeten zijn. De wind gaat komende week weer flink z'n best doen, ik ben benieuwd of er toch nog een zinvol tripje in zit.