TotalFishing

Waar overwinteren onze zeebaarzen..

door Joop Folkers

Veel zeevissers stellen me regelmatig de vraag wanneer de zeebaarzen wegtrekken uit ons kustwater en waar ze overwinteren ? Laten we eerst even met de eerste vraag beginnen. Vriend zeebaars vertrekt meestal zo rond eind september, begin oktober weg uit onze kustwateren. Hoe lang ze blijven hangt af van o.a: de zeewatertemperatuur (warm of koud najaar) en het aasaanbod.

“Waar zitten onze gestekelde vrienden op dit moment?”

Normaliter zwemmen ze eerst in enorme groepen naar bepaalde stekken langs onze kust. Hier begint het zgn. “scholen”. Een typisch natuurverschijnsel. Grote groepen zeebaars komen dan op bepaalde stekken gewoon bij elkaar. Het lijkt inderdaad wel of ze afgesproken hebben om gedurende een x aantal weken op elkaar te wachten, waarna ze in grote concentraties, (dus scholen) doortrekken naar hun vaste overwinteringsgebied. De stekken waar ze groeperen, zijn over het algemeen plaatsen waar ze volop en makkelijk aan voedsel kunnen komen. Opmerkelijk is echter wel, dat deze, laten we ze voor het gemak maar scholingsstekken noemen, veelal van jaar tot jaar verschillen. Het aasaanbod ter plaatse op dat moment zal uiteraard wel de belangrijkste factor zijn!

Leuk om te weten is bijvoorbeeld, dat we twee jaar achter elkaar goede zeebaarsvangsten boekten aan het begin van de Noorderblokkendam bij Hoek van Holland. Eigenlijk bij toeval werden we op de aanwezigheid van zeebaars geattendeerd, door het grote aantallen duikende en krijsende meeuwen. Ze deden zich volop tegoed deden aan de rijk gedekte dis van grote zandalen, die op hun beurt door hun belagers, grote scholen jagende zeebaars, naar de oppervlakte werden gejaagd. Een fascinerend gezicht, dat werkelijk altijd weer boeit!

“In de nazomer zijn ze in topvorm!”

Stel je eens voor: een enorme meute meeuwen die continu duiken en krijsen, en waar je ook kijkt zie je wegvluchtende zeebliek gevolgd door “snappende” zeebaarzen die met hun stekels het heldere zeewateroppervlak doorklieven! Een fantastisch moment voor iedere zeebaarsvisser, dat kan ik je garanderen! Oke, ik geef toe dat je even moet slikken als je beseft dat dit alweer het eind van het zoveelste zeebaarsseizoen is, maar het is en blijft een adembenemend schouwspel, dat zondermeer Maar nu even terug naar het scholen van onze zeebaarzen. Je zal begrijpen dat de groepen zeebaars van dag tot dag steeds grotere vormen aannemen. Ieder moment van de dag komen er dan ook nieuwe familieleden bij.

Op het moment dat vriend zeebaars gaat scholen vang je vissen die in lengte varieren van 35 tot pakweg 85 cm. terwijl de gewichten kunnen schommelen tussen de 5 ons en de 14(!) pond. Het ene moment, pak je ineens een echte “yes-baby” van dik 10 pond en zo moet je het doen met een “smurf” van een paar ons! Maar geloof me, ook de aanbeten van deze kleinere stekelgeneratie doen niet onder voor die van hun opa’s en oma’s! Kwaaie jongens zijn het, en dat ze alles pakken wat op hun weg komt blijkt o.a.uit het feit dat ze tijdens de dril soms 4 tot 5 zeeblieken uitspugen. En dan toch nog je kunstaas als toetje pakken!

“Ook de aanbeten van de kleinere vissen zijn vaak snoeihard”

Opvallend is de sterk veranderde lichaamsbouw van de zeebaars. Op het moment dat ze medio mei ons kustwater binnenzwemmen zijn ze mager en vermoeid van de lange reis. Ze paaien af en beginnen daarna weer volop te vreten. Meestal is dit zo rond eind mei. De aanbeten zijn in die periode dan ook echt snoei hard. Logisch, want ze moeten zo snel mogelijk weer in goede conditie zien te komen. Dat dit snel gaat, kan iedere zeebaarsvisser beamen. Zo rond half juni zijn ze alweer in topconditie en dus, valt er alweer volop supersport te beleven. Vanaf, pakweg half augustus verandert er al weer wat aan de torpedovormige lichaamsbouw van onze vrienden. Ze lijken hoger en daarbij veel dikker te worden. Vissen die je eind september (dus in de scholingsperiode vangt) zijn meestal kogelrond. Dit komt door een dikke gelei achtige (witte) vetlaag die zich de afgelopen weken aan de binnenzijde tegen het vlees heeft gevormd. Ditzelfde natuur fenomeen doet zich ook voor bij onze gepen, ook zij scheppen aan het eind van de zomer een dikke witte vetlaag. Ergens begrijpelijk, want ook zij hebben na deze zomerperiode nog een lange tocht naar o.a.de Golf van Biskaje voor de boeg. Of het te maken heeft met de zeewatertemperatuur of met het aantal lichturen, durf ik niet te zeggen, maar van de een op de andere dag zijn onze vrienden gewoon plotsklaps verdwenen! Natuurlijk zijn er altijd nog wel een paar “ sufferds” die te laat op de scholingsplaatsen arriveren en zich nog effe snel vol moeten vreten, maar door de bank genomen is het overgrote deel van hun familie dan al op weg naar hun winterbestemming.

Zeebaars overwintert doorgaans rond de uitgestrekte riffen voor de Franse kust. Tijdens mijn visvakanties op het mooie Kanaaleiland Guernsey vertelde onze schipper, Dougal Lane (inmiddels weer commercial fisherman) over de enorme concentraties zeebaars, die hier tijdens de wintermaanden de vele riffen bevolken. Ze zijn in de regel ook goed te vangen, ware het niet dat de weersomstandigheden in die periode meestal zeer belabberd zijn. Voor ons een geluk bij een ongeluk dus! Natuurlijk trekken niet alle zeebaarzen jaarlijks vanuit het Franse kustwater richting noorden. Oh nee, er is daar het gehele jaar goed zeebaars te vangen. Verreweg de meeste zeebaarzen in dit uitgestrekte leefgebied vangt men aan levende zandaal met als goede tweede een grove plug. De zeebaarzen in dit gebied jagen en leven heel anders dan wanneer ze onze kustwateren bevolken. Hier wordt uitsluitend gevreten op het moment dat er weinig tot geen tij loopt.

”Hier vreet de vis alleen als het tij loopt”

Ik vergeet nooit het moment dat Dougal tegen het eind van de visdag vroeg of we nog zin hadden om een paar uurtjes te gaan zeebaarzen. Nou ja, we zijn er toch dus waarom niet…. Minuten lang, tuurde Dougal naar de lucht, en verdiepte zich in het gedrag van de honderden Jan van Genten die richting franse kust trokken.”Lets go” en vol gas stoven we richting Cherbourg. Daar aangekomen lagen er nog zo’n 10 andere sportvisboten te dobberen. Er werd niet gevist. “We are just in time” zo concludeerde Dougal. Ik vroeg hem uiteraard waarom? Je ziet, dat de meeuwen nu nog allemaal nog op het water zitten. Wacht maar af, over een minuut of tien als het tij draait komen de zeebaarzen uit het rif en beginnen ze als gekken te jagen op de enorme scholen makreel die precies in dat tij over het rif trekken! Zenuwachtig maakte iedereen zijn lijn met daaraan een levende zandaal in orde. De spanning was werkelijk te snijden. En ja hoor, ineens ging het hele spulletje van quitte! Ineens begon alles wat Jan van Gent heette te duiken en kolkte het water van de zeebaars. Waar je ook keek zag je donkere schimmen door het glasheldere water zoeven. Het ultieme schouwspel vond dus ook hier voor de Franse kust plaats. Zeebaars na zeebaars klapte op de levende zandalen. Eigenwijs als ik was probeerde ik het uiteraard met mijn “oer-hollandse” jigkoppen, en ja hoor het was direct raak. Het hele ritueel duurde precies 45 minuten. Toen was het in een keer over. Voldaan en vele machtige zeebaarservaringen rijker, werd er koers gezet richting Guernsey. Dit is dus het gebied, waar onze zeebaarzen overwinteren. Natuurlijk was dit slechts een heel klein stukje van de grote zeebaars-winterverblijf-koek. Ook de vele geulen en gaten rond de tientallen eilandjes en wrakken zijn overwinterings plaatsen voor onze gestekelde vrienden. Als je dit leest zijn de meeste zeebaarzen helaas al richting Kanaal getrokken. Jammer, dat wel. Maar niet getreurd,er is de komende 2 maanden nog zat te beleven daar aan die grote koude Noordzee. En dan, de voorraad jigkoppen mag ook wel weer op peil worden gebracht, want…..begin mei arriveren ze al weer!