Vis-sterfte op Lek - Waal en Nederrijn
Door Willem Stolk
De afgelopen dagen troffen sportvissers geregeld dode paling aan. Veel, vooral grote paling, werd aangetroffen op onze rivieren. De vissen hebben aan de buitenzijde nauwelijks beschadigingen welke aan zouden kunnen tonen dat het om geweld van buitenaf gaat. De redactie van Totalfishing werd in het weekeinde diverse malen benaderd om dit probleem aan te kaarten. Via Rijks Water Staat en het Waterschap is er contact gezocht met specialist Dhr. Gaemers welke werkzaamheden verricht voor het Waterschap Rivierenland.
Dhr.Gaemers toonde zich erg ongerust en zocht contact met mij om zoveel mogelijk details te weten te komen om te kunnen achterhalen wat de mogelijke oorzaak zou kunnen zijn. Ik had met name zondag veel dode palingen aangetroffen. Ook lag er op verschillende plaatsen een vetachtige substantie op het water. Omdat paling normaal gesproken als laatste ‘het loodje legt’ als het om vergiftiging gaat was men nogal ongerust. Het moest iets ernstigs zijn mede omdat er nauwelijks andere vissen dood werden aangetroffen.
Dhr. Geamers ging zondag direct op pad om met eigen ogen te zien wat er aan de hand was. Hij zocht contact met omwonende ‘woonboot-bewoners’ die bevestigden wat wij reeds hadden verteld. Het zuurstof gehalte van het water werd gemeten en al snel werd duidelijk dat er een ernstig probleem is. Op veel, vooral de stilstaande, plaatsen was het zuurstof gehalte maar 10% van de normale norm die wordt gesteld als zijnde een gemiddeld zuurstofgehalte, bij een normale waterstand.
Oorzaak
Het water is op veel plaatsen erg troebel hetgeen veroorzaakt wordt door de aanhoudende scheepvaart die vooral op de Waal erg intensief is. De schepen zijn nu half gevuld, maar om aan het normale tonnage te komen, varen er daardoor eens zoveel schepen dan normaal. Door de lage waterstand komt het slib van de bodem los en zorgt voor de vertroebeling van het water. En omdat er vooral op de Waal continu wordt gevaren blijft het water troebel.
Daarnaast is de temperatuur van het oppervlaktewater ruim 24 graden, hetgeen een utopia is voor de micro-organismen welke vrijkomen vanuit het slib. Deze organismen worden naar het oppervlakte water gestuwd en vermenigvuldigen zich in een razend tempo. Door dit proces wordt er zuurstof ontrokken aan het water en kan het zonlicht niet doordringen zodat het zuurstofgehalte nog verder daalt. Witvissen en andere soorten kunnen nog ‘vluchten’ maar voor de paling is dit onder deze omstandigheden veel moeilijker. Ze proberen het wel maar volgens dhr. Gaemers lukt dit een behoorlijke groep niet die vervolgens sterven door zuurstof gebrek.
Dhr. Gaemers zal Rijks Water Staat de plaatsen aanwijzen waar dode vis ligt om te voorkomen dat een andere ziekte de kop op steekt zoals botulisme. RWS zal de dode vissen opruimen.
”Het enige wat momenteel verlichting kan brengen is regen”
Overige zaken
Vanuit Zwitserland en Duitsland komt er nog steeds verontreinigd water ons land binnen. Bij een normale waterstand gaat dit allemaal goed, maar nu is de massa aan water gehalveerd maar het moet wel dezelfde hoeveelheid ‘gif’ verwerken. De verdunning van schadelijke stoffen is daardoor ook veel minder. Het lijkt dus ook normaal dat we een moeilijke periode krijgen. Het kan zelfs ernstig worden wanneer het water blijft zakken, de scheepvaart aanhoudt en de temperatuur hoog blijft. Veel vissen zullen dit niet volhouden waardoor er een serieuze bedreiging ontstaat. Sinds eind jaren 70 heeft bijvoorbeeld de Waal nog nooit zo laag gestaan. De nevengeulen die speciaal gemaakt zijn voor het jongbroed, staan droog!
De zichtjagers zoals de roofblei en snoek worden nauwelijks nog gezien en al helemaal haast niet meer gevangen. En zag je vorig jaar nog massa’s jongbroed tussen bijna elke krib, nu zie je haast niets meer.
Voortgang
Omdat we allemaal gebaat zijn bij een gezonde visstand is het goed dat we onze ogen en oren goed open houden. Laten we tijdig kenbaar maken als we denken dat er iets niet pluis is. Meldt ernstige vissterfte bij het Waterschap. Het Waterschap heeft piketdienst, er is altijd iemand bereikbaar. In Limburg is er een speciaal nummer dag en nacht beschikbaar voor alle calamiteiten op de Maas en andere wateren (0800-0341) Het nummer van het Waterschap Rivierland is 0344-649090. Met dank aan de snelle en professionele reactie van het Waterschap. Laten we nu vooral hopen dat het in Duitsland en Zwitserland snel gaat regenen. We houden u op de hoogte!