Fotografietips: Witbalans
Door Jelle
De witbalans is een instelling waarmee je de kleur wit ook daadwerkelijk als wit kunt laten zien op je foto. Dat klinkt misschien vreemd, maar als je fotografeert met verschillende lichtbronnen, en je past je instellingen daar niet op aan, dan zul je zien dat dit niet zo vanzelfsprekend is.
In feite stel je met de witbalans de camera dus in op de aanwezige lichtbron en zo krijg je een foto die qua kleuren het meest echt is. We spreken dan ook wel van ‘de kleurechtheid van een foto’. De spiegelreflexgebruikers zijn hier meestal wel mee bekend, maar compactcameragebruikers heel vaak niet.
Een foto waar op zich niks mis mee is, totdat je de volgende ziet die kleurechter is dan deze. Het T-shirt lijkt wel wit, maar is toch echt gelig. In dit geval is de dominante lichtbron de halogeenlamp.
Met de juiste witbalans krijg je een kleurechtere foto. Je ziet nu dat de kleurechtheid gecorrigeerd wordt ten opzichte van de halogeen lichtbron. Het licht dat van buiten komt wordt daardoor extreem blauw, en dat zie je aan de muur in de achtergrond.
Naast het kleurecht maken van je foto’s kun je ook in artistieke zin aan de gang met de witbalans. Door de witbalans juist ‘verkeerd’ in te stellen kun je beelden ook mooier en aparter maken!
Dit is een opname die qua kleurechtheid prima in orde is. Zie de bomen en bladeren; die tonen de kleuren die we daarvan herkennen.
Dezelfde situatie, maar dan beïnvloed door de witbalans op een andere stand te zetten. Plots krijg je het mysterieuze, koude imago. In dit geval hebben we de afbeelding ook onderbelicht waardoor ie donkerder wordt. Daarover in een volgend artikel meer.
De witbalansen die aanwezig zijn op de camera:
- Automatische stand
- Gloeilamplicht
- Tl-licht
- Direct zonlicht
- Flitslicht (Gaan we verder niet op in)
- Bewolkt
- Schaduw
- Kleurtemperatuur (handmatig instellen. Gaan we verder niet op in)
De (voor mij) belangrijkste witbalansen op een rij. Zo zie je wat een kleurverschillen er ontstaan door de instelling te wijzigen! De lichtbron was hier daglicht en er was volle bewolking. Je kunt dan ook zien dat de automatische stand goed zijn best heeft gedaan en dat deze het meest overeenkomt met de ‘Bewolkt’-stand die het beste had gepast in deze situatie.
> Automatische stand
Compact of spiegelreflex, bijna altijd staat de witbalans op het standje ‘Automatisch’ en dus goed genoeg om in heel veel situaties een goede foto te maken. Echter, zoals je in de eerste 2 voorbeelden kunt zien, voldoet de automatische stand niet altijd; met name als er verschillende lichtbronnen zijn gaat het verkeerd. In deze gevallen is het dan handig om met de witbalans te kunnen spelen zodat je je beelden wél kleurecht kunt krijgen (in ieder geval dat deel dat jij belangrijk vindt).
Ook aanwezig op de compactcamera’s.
> Gloeilamplicht
Voor wanneer gloeilamplicht de hoofdlichtbron is. Zou je dit met de automatische stand doen, dan krijg je vaak beelden die een zweem hebben van rood/oranje. Kies je als witbalans de instelling ‘Gloeilamplicht’, dan zie je plots dat je beeld (nagenoeg) kleurecht is.
> Tl-licht
Een automatische stand zou groenige beelden kunnen opleveren. Door de witbalans op Tl-licht in te stellen compenseer je dat en krijg je een realistische foto qua kleuren.
> Direct zonlicht
Spreekt voor zich. Foto’s kunnen, is mijn ervaring, in bijna alle gevallen ook prima met de automatische stand geschoten worden.
> Bewolkt
Wanneer je veel bewolking hebt wordt alles minder kleurrijk, vlakker, grijzer en minder intens. Door de stand ‘Bewolkt’ in te zetten worden je beelden warmer. Zelf gebruik ik deze stand geregeld omdat de automatische stand dan voor mij nog te ‘koude’ beelden geeft.
Op een grijze, grauwe dag is de witbalans ‘bewolkt’ een uitkomst voor mij. Beelden worden er wat vrolijker en kleurrijker van.
Dit zou zo’n beetje het resultaat zijn als dezelfde foto in de automatische stand geschoten was. Hij wordt veel blauwer en met name het riet vind ik er dan saai en niet kleurecht uitzien.
> Schaduw
Ook een witbalansinstelling die ik geregeld gebruik. Een te fotograferen onderwerp dat op een zonnige dag in de schaduw staat komt er zo veel beter en minder blauw uit te zien dan wanneer je deze met automatische stand zou fotograferen.
Geavanceerde opties witbalans
Op de spiegelreflexcamera’s zit bij het kiezen van de witbalans nog een extra optie (ik weet niet of dit het geval is op compactcamera’s). Deze bied je de mogelijkheid om binnen de gekozen witbalansinstelling zelf nog eens een paar stappen naar links en naar rechts te gaan. Zeer handig voor de fotograaf die het voor hem meest kleurperfecte beeld wil schieten.
De aanwezige kleurbalansen op camera’s. Tevens zie je dat het linker en rechter deel van de afbeelding kleurecht zijn en het middenstuk niet. Deze is verkleurd door het gloeilamplicht en de automatische stand heeft dit niet goed gecorrigeerd.
Nabewerking
Uiteraard kun je er ook voor kiezen, zoals ik lange tijd heb gedaan, om alles in de automatische stand te schieten en de nabewerking op de computer te doen in een beeldbewerkingprogramma. Persoonlijk vind ik dit niet meer zo handig; ik schiet liever het beeld in één keer zo goed mogelijk zodat nabewerking niet of nauwelijks meer gedaan hoeft te worden. Hoe dan ook, op nabewerkingen komen we later nog terug.
Nu weet je dus wat meer over de witbalans en mocht je denken: “Ik ga dus lekker door in de automatische stand!” dan weet je nu in ieder geval wél wat je moet doen als je foto’s er qua kleur heel raar uitzien! Even de witbalans nakijken, herstellen, en je kan weer verder!