Het warme weer van de laatste dagen zorgt voor problemen op een aantal wateren.
Door het droog vallen van sloten, beken, vijvers en/of zuurstof tekort kan vissterfte optreden. In de media lees je de laatste tijd ook veel over blauwalgen en botulisme, maar wat is het en wat kun je als sportvisser doen als je ziet dat jouw favoriete viswater te maken heeft met deze problemen?
Langdurige droogte
Langdurige droogte en lage zuurstofconcentratie kunnen leiden tot verzwakking of sterfte van vis. Op een aantal locaties in o.a. Noord-Brabant zijn al acties opgezet door vrijwilligers om vissen te redden. De waterschappen roepen dan ook op om locaties die droog vallen en waar vissen in de problemen zijn te melden. Ook wordt hulp gevraagd aan sportvissers om vissen te helpen in de problemen. Denk hierbij aan het ondersteunen bij afvissen en het verplaatsen van vissen naar meer geschikte locaties.
Zomersterfte
Zomersterfte is een (vaak plotseling) optredende vissterfte, veroorzaakt door slechte milieuomstandigheden die direct of indirect het gevolg zijn van extreem warm weer, al dan niet gevolgd door hevig onweer.
De oplosbaarheid van zuurstof neemt af bij een stijgende watertemperatuur, waardoor wateren tijdens de zomer vaak minder zuurstof bevatten dan tijdens de winter. Als koudbloedig dier heeft een vis in de zomer echter een snellere stofwisseling dan in de winter, waardoor een grotere zuurstofbehoefte bestaat. Hierdoor kan juist in de zomermaanden een verlaging van het zuurstofgehalte snel tot problemen leiden. De slechte milieuomstandigheden worden vaak als gevolg van de zuurstofconsumptie door bacteriën die organisch materiaal afbreken verder versterkt. Zomersterfte treedt dan ook meestal op in kleinere (vaak afgesloten) ondiepe wateren met een veen of modderbodem, waar bij de afbraak van bodemmateriaal veel zuurstof uit het water wordt verbruikt.
Download op de website van Sportvisserij Nederland infobladen, waarin je meer leest over zomersterfte en wat je kunt doen om het te voorkomen.
Blauwalgen
Sportvissers, de oren en ogen langs de waterkant, signaleren vaak het begin van een blauwalgengroei. Waterschappen en gemeenten zullen hierover geïnformeerd moeten worden, zodat borden geplaatst kunnen worden om gebruikers van het water te waarschuwen. De waterkwaliteitsbeheerder, veelal het waterschap, zou daarna een monster van de blauwalg in een laboratorium op giftigheid moeten laten onderzoeken. Indien uit onderzoek blijkt dat de blauwalg giftig is, is extra voorzichtigheid van sportvissers geboden en dient de bebording daarop te worden aangepast.
Oorzaak
Blauwalgen zijn cyanobacteriën en leven van licht, koolstofdioxide en in het water opgeloste voedingsstoffen. Veel voedingsstoffen in het water en bepaalde verhoudingen tussen fosfaat en nitraat kunnen een blauwalgenbloei veroorzaken. Bij een blauwalgenbloei kunnen de vele blauwalgen aan het wateroppervlak samenkomen en een drijflaag vormen. Sommige blauwalgensoorten maken gifstoffen. Contact met of inslikken van blauwalgen kan gezondheidsklachten veroorzaken, vandaar dat het van belang is dat onderzocht wordt om welke soort blauwalg het gaat.
Botulisme
Botulisme is met name gevaarlijk voor watervogels en vissen. Het is een besmettelijke vorm van voedselvergiftiging, die wordt veroorzaakt door een bacterie. De bacterie verspreidt zich via kadavers van dieren die in het water of langs de waterkant blijven liggen. Deze bacterie wordt actief in ondiepe wateren waarin de temperatuur boven de 20° Celsius uitkomt. De bacterie produceert dan botuline, een zenuwgif dat verlammend werkt op de spieren van watervogels en vissen. De dieren sterven en hun kadavers zijn vervolgens een bron van besmetting voor andere dieren in het water. De meeste vormen van botulisme – er zijn verschillende typen – bij dieren worden veroorzaakt door varianten die niet schadelijk zijn voor mensen. Als botulisme optreedt bij watervogels, wil dat niet per se zeggen dat vissen er ook door worden getroffen.
Bestrijding
Voor de bestrijding van botulisme in het natuurwater is het verwijderen van dode dieren essentieel. De waterbeheerder ruimt de kadavers zo snel mogelijk op. Verder zijn er geen maatregelen die helpen tegen botulisme. De bacterie verdwijnt vanzelf als het minder warm wordt.
Hoe te handelen
Het is van belang om in geval van calamiteiten, zoals droogvallende wateren, vissterfte en vermoedens van blauwalg of botulisme, direct contact op te nemen met de betreffende waterbeheerder. De waterbeheerder zal zo spoedig mogelijk het water bezoeken, de dode vis ruimen en zoveel mogelijk vis proberen te redden door bijvoorbeeld noodbeluchters te plaatsen.
Naast het melden van vissterfte aan de waterbeheerder, vragen wij je om ook jouw hengelsportvereniging en Sportvisserij ZWN te informeren. Hengelsportverenigingen kunnen met vrijwilligers de waterbeheerder een helpende hand toereiken en zo de vissterfte tot een minimum beperken. Hieronder een overzicht van alle meldpunten en calamiteitennummers van waterschappen in het federatiegebied van Sportvisserij ZWN op een rijtje.
| Hoogheemraadschap van Delfland | 015-2608108 | 24u per dag |
| Hoogheemraadschap van Rijnland | 071-3063535 | |
| Hoogheemraadschap van Schieland & Krimpenerwaard | 010-4537356 | 24/7 |
| Waterschap Aa en Maas | 088-178800 | |
| Waterschap Brabantse Delta | 076-5641000 | |
| Waterschap De Dommel | 0411-618618 | |
| Waterschap Hollandse Delta | 088-9743000 | 0900-2005005 bij spoed |
| Waterschap Rivierenland | 0344-649090 | |
| Waterschap Scheldestromen | 088-2461000 |
Voorkomen beter dan genezen
Voorkomen van vissterfte is uiteraard beter dan genezen. Zomersterfte kan structureel worden tegengegaan door regelmatig te baggeren en eventueel aanwezige lozingen en riooloverstorten te saneren. Sportvisserij ZWN zet zich in om deze zaken hoog op de agenda te zetten bij waterbeheerders en dringt daarbij aan om ervoor te zorgen dat het water circuleert en/of extra zuurstoftoevoer krijgt door bijvoorbeeld beluchtingsinstallaties in wateren te plaatsen. Hiermee creëer je een goede en veilige leefomgeving voor vis en voorkom je problemen (en kosten) door bijvoorbeeld vissterfte.
Zuurstofmeter te leen
Sportvisserij ZWN heeft enkele zuurstofmeters aangeschaft die geleend kunnen worden door aangesloten verenigingen. Verenigingen kunnen deze zuurstofmeters gebruiken om bij mogelijke problemen met de zuurstofhuishouding van een viswater, het zuurstofgehalte gedurende een bepaalde periode nauwkeurig te meten. Verenigingen die hier gebruik van willen maken, kunnen contact opnemen met Sportvisserij ZWN.
ADVERTENTIE
ANDEREN LAZEN OOK
