De haken en ogen van een vistrip: Schotland deel 7

Terwijl de hengels in de achterbak liggen te snakken naar frisse lucht rijden we door een landschap dat er nogal droog uitziet, maar waar een nat verhaal aan vastzit. Want als visser zoek je altijd naar water. Dat is nogal wiedes. Zonder water geen vis. Maar... als ik je nou vertel dat op de foto hierboven tussen de bomen een beekje met glashelder regenwater naar beneden stroomt... terwijl hier vroeger het water hoog tegen de bergen heeft geklotst ! Dit zijn namelijk de beroemde Parallel Roads of Glen Roy , dat zijn horizontale lijnen op de bergen, waarover de geologen zich jarenlang het hoofd hebben gebroken, totdat ene Charles Darwin hier op zoek ging naar schelpen om te bewijzen dat het golfslag-slijtage-lijnen zijn die veroorzaakt werden in de laatste ijstijd, ongeveer 12.000 jaar geleden, toen dit hele dal onder water stond. Dus er was daar wel degelijk een heleboel water en misschien ook een heleboel vis, maar... we zijn nu een poosje te laat.  

Het regenwater dat boven in de bergen neervalt vormt stroompjes en beekjes die rustig naar beneden kabbelen... en als visser vraag je je dan af... Vanaf welke plek, zegmaar hoe ver vanaf de bron,  zou er eigenlijk vis in zwemmen ? Hoe breed en hoe diep moet zo'n stroompje/ beekje zijn om uberhaupt vis te bevatten ? Dus hoe hoog in de bergen zou je al een beekforel kunnen vangen? Waar begint zegmaar de visgrens? Mijn ervaring is dat je bij dit soort bergbeekjes in het begin geen enkel visje ziet zwemmen, maar pas zodra je met je laarzen door de beek gaat lopen... dan schieten er allerlei visjes weg die dekking zoeken tussen de stenen, en als je dan de bodem omwoelt komt er soms zelfs vis op af. Een ding is zeker: zo'n watertje bevat véél meer leven dan je op het eerste gezicht zou denken. Alleen... dat zijn dan wel héle kleine visjes. Zoals bijvoorbeeld de elritsen hieronder. Schattige visjes, maar niet de moeite waard om een hengel voor op te tuigen. 

We volgen het stromende water op zijn weg naar het dal, en aanvankelijk ziet de bergbeek er prachtig natuurlijk uit, met ondiepe poeltjes, kronkelende stroompjes en kabbelende watervalletjes, maar dan opeens wordt de begroeiing langs de oever van de beek minder, de stroming gaat in een rechte lijn, er liggen kale stenen op een rij en de bedding van de beek is door mensenhanden gekanaliseerd. Wat er overblijft is een monotone afwaterings-goot waar je als visser hoofdpijn van krijgt.

Maar ja, de mensen die hier wonen willen nou eenmaal nuttig gebruik maken van het regenwater, dus een paar kilometer dalafwaarts stuiten we op een enorme stuwdam, die al het water tegenhoudt... dat via een stortkoker keihard naar beneden klettert op het schoepenrad van een turbine, waardoor de mensen electriciteit hebben, maar waardoor het leven in het water grotendeels vernietigd wordt. Tja... zo gaat dat tegenwoordig. Zo'n stuwdam is een geweldig goed idee voor de mensen... maar een vreselijk slecht idee voor de vissen. 

Zoals je weet hebben de Schotten in de loop der jaren veel ruzie gemaakt om de visrechten op de rivieren en er zijn vele doden gevallen aan de waterkant. Het schijnt zelfs dat er vissers waren... die zó fanatiek waren... dat ze hun geruite Schotse kilt neerlegden op de bodem van een groot water-bassin waarin ze tarbotten en andere platvissen lieten rondzwemmen. Die tarbotten pasten hun vlekkenpatroon aan aan de gestreepte ondergrond van de kilt-bodem  en zo kweekten ze hun eigen clan-vissen met een schubbenpatroon in hun eigen club-design. Ars longa, vita brevis. Maar tegenwoordig hebben de Clans zich verenigd, en samen hebben ze een winstgevende oplossing gevonden, waarbij zij nu allemaal de winnaar zijn... en de grote verliezer is... de natuur. 

Maar heb je op teevee wel eens gekeken naar het programma River Hunters op History Channel ? Die mannen gaan dus snorkelend en wadend met metaaldetectors kijken wat er op de bodem van het (vis)water ligt... en dat zijn vaak héle oude wapens en munitie... soms nog van de Romeinen. ... dus dan sta je daar op zo'n plek te vissen en dan ligt jouw moderne roestvrijstalen haakje op de bodem... misschien wel naast een eeuwenoud ijzeren zwaard, dat daar na een bloedige Romeinse strijd al 2000 jaar ligt weg te roesten. Het is raar maar waar. In Schotland is het verleden nog altijd aanwezig.

Dat betekent ook dat de visrechten op de rivieren tegenwoordig nog steeds streng gereguleerd zijn en de prijzen die ze hier vragen voor een dagje vissen op een zalmrijke rivier zijn eerlijkgezegd ver boven mijn budget (en met een mooie beekforel ben ik ook al dik tevreden). Dus ik heb deze keer geen poging gedaan om hier tegen betaling een wilde fly-only Schotse zalm te vangen...  maar je kunt natuurlijk wel toekijken hoe andere vissers hun best doen. Het blijft altijd een genot om naar te kijken, dat elegante gezwiep met zo'n vliegenlijn.

Dus ik stond daar een paar minuten te kijken naar een gozer die in een rivier stond te vliegvissen ... en je kon wel zien dat hij het vaker had gedaan, want hij kon echt verre worpen maken en hij legde de lijn steeds perfekt gestrekt op het water... en wachtte geconcentreerd op een aanbeet. Ik was benieuwd naar de vangst tot-nu-toe en of het vandaag een beetje wou lukken, maar hij stond aan de overkant nogal een eind weg... en het water klotste behoorlijk en het woei nogal... en ik wou hem toch ècht die ene prangende vraag stellen... of hij al wat gevangen had ?! Dus zomaar vanuit het niets roep/schreeuw ik ineens 'Do You Cath Anything ?!... en ik heb inderdaad een vrij luide stem... en dat zal wel goed doorklinken over het water... maar die gozer heeft mij absoluut niet zien aankomen en die schrikt zich de pleuris. Die schrikt zich echt het apenlazarus. Type hartverzakking. Niet normaal, joh. Ik zie een hevige schokbeweging door zijn lijf gaan en hij wankelt op zijn benen, hij verliest nog nèt niet zijn evenwicht en kan gelukkig nog nèt rechtop blijven staan... ... maar zijn lijn heeft een plotselinge dip gemaakt en daardoor is de leader in de war geraakt en nu zit zijn vlieg in de knoop. En dat is mijn schuld. Hij staat me helemaal niet aardig aan te kijken en ik hoor een paar Schotse vloeken over het water galmen. Oeps... nu zullen we diezelfde vraag maar niet nóg een keertje stellen. Nu maar even taktisch terugtrekken. Ik steek verontschuldigend mijn duim omhoog ten teken van 'sorry' en 'succes dermee' en taai af, want die zagen we allebei even niet aankomen. Sommige vissers zijn helemáál niet blij als ze andere vissers tegenkomen.

Trouwens... sommige schapen zijn ook helemaal niet blij als er een visser voorbij komt. Deze nam me bijna op de horens. Het kan aan mij liggen hoor, of aan mijn urenlange filosofische overpeinzingen tijdens het vissen ( natura artis magistra, cogito ergo sum, carpe diem... enzovoort),... maar als jij nou bijvoorbeeld ergens in de Schotse bergen een eenzaam schaap zou tegenkomen... die daar uuurenlang, daaagenlang, maaandenlang, jaarinjaaruit alleen maar aan het gras staat te knagen... en voor de rest van zijn leven eigenlijk niks nuttigs doet en helemaal nooit niks bijzonders meemaakt... Denk jij dan ook ?... Wat heeft dat beest een vreselijk saai leven !  Elke dag weer datzelfde gras op diezelfde berghelling en nooit eens iets anders, nooit iets nieuws, nooit iets leuks of echt lekkers.

Misschien dat het gras een eind verderop nog wat sappiger is en misschien dat hij vandaag nog een paar andere schapen tegenkomt... (en heel misschien dat hij volgend jaar weer eens een wip kan maken), maar tot die tijd is het niets anders dan grazen, blaten, schijten en slapen... en daarna weer grazen, blaten, schijten en slapen... ad infinitum. Het enige wat konstant verandert zijn de (in Schotland vaak barre-) weersomstandigheden en gaandeweg... graas-graas... vervliegen de seizoenen... gaap-gaap... dus dat schiet ook niet op. Ergo: wat ben ik toch een ontzettende mazzelpik. Wat een geluksvogel dat ik geen schaap ben ! 

... en als jij nou ergens in het dal een kudde koeien zou tegenkomen... die daar dag-en-nacht in de modder en de regen staan te niksen... die zich 'stierlijk' staan te vervelen, die in de blubber liggen te slapen en in hun eigen stront staan te soppen, die hun neus branden aan de brandnetels en de godganse dag worden lastiggevallen door vliegen, (langpoot) muggen, knoeten, teken, horzels enzovoort......  Denk jij dan ook ?... Wat hebben die dieren eigenlijk een vréselijk saai en vervelend leven... en wat ben ik als mens een ongelooflijke bofkont !

Of is het juist andersom ?  Is dat schaap juist puur gelukkig omdat hij in harmonie leeft met de natuur ?... omdat hij zich absoluut geen zorgen hoeft te maken over morgen...  of over de rest van de wereld. En zijn die koeien juist blij met hun onbekommerde vrijheid ? Zijn ze juist dik tevreden met hun dagelijkse rust en simpele eenvoud ? Misschien vinden die koeien het juist wel beregezellig zo samen met z'n allen in die sappige wei met genoeg te eten en verder geen zorgen aan je kop. Misschien genieten ze wel volop van hun onbezorgde leven... en zijn ze juist dolgelukkig ! Maar... als die koeien met hun relatief saaie leven al gelukkig kunnen zijn... dan ben ik als mens met mijn luxe leven en mijn talloze mogelijkheden sowiezo nog véél gelukkiger ! Quod erat demonstrandum.

Er waren daar ook nog beestjes waarvan ik wèl zeker weet dat ze zich kiplekker voelden, want dat waren de tientallen sprinkhanen die lekker in het zonnetje zaten te genieten op de warme motorkap van mijn auto. Zelfs toen ik ging rijden bleven ze zitten... en namen een lift naar honderd meter verderop, waar ze een nieuw leven begonnen. Denk jij dan ook ?...Wie zou er nou gelukkiger zijn ?... een gedomesticeerde koe of een wilde sprinkhaan ? ... of de beekforel die die sprinkhaan opeet ? ( of de visser die die beekforel op de barbecue legt ?!) Enfin, het enige wat ik zeker weet is... dat het leven van een Hollandse homo-sapiens anno 2023 véél meer plezier en vermaak en comfort en genot te bieden heeft dan alle Schotse schapen en koeien en sprinkhanen bij elkaar ooit zullen beleven. You are the lucky one. 

Het werd helaas alweer tijd om af te zakken naar het zuiden en aan het mystieke Loch Lomond vonden we een tentplek aan het water (Cashel camping), met een uitzicht om van te kwijlen. Natuurlijk ging ik meteen op zoek naar vis... en tijdens een verkennende snorkel-duik stuitte ik op een oude boomstronk op de bodem van het meer, waaronder zich een hele beste vis schuilhield. Ik kon in de gauwigheid niet zien of het een zalm of een zeeforel was (door een duikbril onderwater zien vissen er heel anders uit dan met weerkaatsend licht boven water) ... maar dat het een kneiter van een vis was... was wel duidelijk. 

Dus toen er 's avonds een vliegvisser verscheen die een poging ging doen... gaf ik hem die gouden tip. Ik wees hem precies de plek waar ik die vis had gezien en waar die boomstronk moest liggen en... hij werpt in... hij laat zijn vlieg afzinken... hij begint de lijn binnen te strippen en... dan opeens loopt zijn lijn strak en... zit ie muurvast aan die boomstronk. Nee hè. Lekker dan. Weer mijn schuld. Mea culpa.  Ik zie hem vertwijfeld achterom kijken en daarna hoor ik een lijn knappen... en dan klinkt er een hele lelijke vloek over het ozo mooie Loch. Tja, vissen gaat soms gepaard met heul veul pech. Je begint wel altijd optimistisch en verwacht mooie vangsten, maar in de praktijk gaat er nogal eens wat mis. In onze hobby barst het van de haken en ogen. 

Op weg naar het zuidwesten komen we weer bij het zoute zeewater en daar was ik van plan om met waadpak en spinhengel en kunstaas eens te kijken wat er rondzwemt, maar tijdens het waden door het taaie blaasjeswier en op die gladde stenen moet je donders goed oppassen, anders ga je gegarandeerd onderuit. Zal niet de eerste keer zijn.

De begroeiing was hier èrrug weelderig, maar een eindje verderop was een open stuk waar ik een drijvend plugje langs een plantenbed kon loodsen... en toen klapte er een dikke vis op.Ik verwachtte eerlijkgezegd hooguit een ondermaats koolvisje of zo'n goudbruin kelp-pollakje, maar nee... hier had een gul van een halve meter mijn plug gepakt ! Op een waterdiepte van nog geen twee meter. In kraakhelder water, midden op de dag in de zon ! Nou breekt m'n klomp. Zulke maatse gullen verwacht je hier niet. Wat een verrassing. Gadus Morhua. 

Wat daar ook opviel (doordat het windstil was) waren de geluidjes, de bliepjes,  piepjes, blubjes en ploinkjes die je hoorde toen het water afging, want als het eb wordt vallen al die waterplanten en schelpen en mosselen droog... en daartussens zitten allerlei krabben die de hele tijd zitten te bubbelen, te bellenblazen... en met z'n duizenden maakt dat een hoop herrie. Als je goed luistert kun je zelfs horen hoe de mossels zich sluiten en hoe de zeepieren een poepje doen. En als je in het natte slik een pol wier omdraait... dan krioelt het van de strandvlooien, vlokreeftjes, zee-pissebedden, garnalen, grondeltjes, donderpadjes, botervisjes, heremietkreeftjes en heel veel zwemkrabben, strandkrabben, spidercrabs etcetera.

Misschien denk je nu ... Zou zo'n krab ook gelukkig zijn ? Nou... dan we mogen stellen dat er één ding is waardoor alle mensen en alle dieren zich sowiezo niet gelukkig zullen voelen en dat is ... honger. Wie echt honger heeft voelt zich niet lekker en is niet gelukkig. Dat is universeel. Per definitie zakmaarzegge. Dus gelukkig zijn is in ieder geval... géén honger hebben. Okee... maar als ik nou aan zo'n hongerige krab de laatste restjes van mijn verrotte zeepieren kado doe... dan kan hij zich binnen korte tijd lekker helemaal volproppen en dan is ie gelukkig. Toch ? Ehh... ja... maar... dan heeft ie de rest van de dag weer niks te doen... en dan loopt zo'n krab zich weer gruwelijk te vervelen. Misschien gaat ie zelfs zwaar aan de schijterij door jouw bedorven zeeaas. Weer jouw schuld. Nee... de vraag: Hoe gelukkig is een pissebed ?... zullen we maar niet stellen. 

De weg huiswaarts leidde ons door de golvende heuvels terug richting Newcastle, waar we de ferryboot naar Holland moesten halen. Maar ... wat was het geval ? Ik kwam op het (achteraf niet zo slimme-) idee om aan mevrouwTomtom te vragen naar de 'kortste route' in plaats van 'snelste route' en toen loodsde ze ons inderdaad feilloos naar de ferry. Alleen ... dan ga je dus (tijdens de spits) in een kaarsrechte lijn (met je caravan) dwars door het centrum van Newcastle. Gvd. Het leek verdomme wel of ik die caravan door de Kalverstraat moest loodsen, zó druk ! Kompleet gekkenhuis jongen. Ik ben vergeten hoeveel propvolle linksomme rotondes ik met die sleurhut heb rondgedraaid en ik heb verdrongen wat een kriskras hobbelparcours we over diverse havenkades hebben afgelegd, maar we kwámen uiteindelijk bij de boot ... en waren nog op tijd ook. Pffff... was weer even pittig, maar de klus is geklaard. Proficiat.

Terwijl we de haven van Newcastle uitvaren zien we op de pier nog een paar zeevissers staan die met de bekende driepoot en de blauwe kist waarschijnlijk dezelfde vissoorten vangen als wij in Holland (en ook lipvissen, hondshaaien, roggen en congers )... dus ik kreeg meteen alweer zin om thuis in Holland de hengels uit te gooien. 

Schotland was mooi, maar in Holland hebben we ook heel veel- en mooi viswater, dus voorlopig staat de to-do-list weer behoorlijk vol : 

- weer eens een paar ijzersterke zeebaarzen vangen vangen vanaf de pieren bij ijmuiden..  

- weer eens een dagje uitwaaien op het strand en een zootje scharren, makrelen of gepen vangen... 

- weer eens zo'n zwoele avond meemaken waarop de tongen niet van de zagers af kunnen blijven... 

- nóg eens een poging doen om die grote harders in het kanaal eindelijk te grazen te nemen...  

- vanuit de boot op de rivier met vertikale shadjes achter de snoekbaarzen aan... 

- met de streamer en de vliegenhengel in de polder op grote snoek ..  

- met de vlokdobber op ruisvoorn en baars tussen het riet...  

- met de feederhengel en de voerkorf een net vol blankvoorns, windes en brasems scoren... 

- een grote dooie aasvis neerleggen op een stek waar grote meervallen rondzwemmen... enzovoort. 

En als ik daar allemaal geen tijd voor zou hebben... dan zwemmen er in de sloot naast mijn huis een paar dikke karpers die best wel een korstje lusten, dus... als visser hoef je je nóóit te vervelen. 

Voorlopig nemen we even afscheid, maar binnenkort gaan we een vistrip maken naar Noorwegen, en dat wordt vast weer een mooi avontuur. Het ga je goed. Pescatori te salutant. 

Geniet met volle teugen van je leven en onthoud:... je bent als mens een ongelooflijke bofkont !