De haken en ogen van een vistrip: Schotland deel 3

Mijn vissersbloed stroomt continu en ik ben altijd op zoek naar vis, dus zodra er ergens water is... zal ik proberen een vispoging te doen, maar ik kan niks beloven. In de achterbak liggen tien hengels, de standaard-uitrusting van een allround-visser. Tien hengels... is dat niet een beetje overdreven ?! Nee hoor. Alleen het hoogst noodzakelijke om altijd en overal op alles te kunnen vissen. Zoals daar zijn: een lange vaste stok, een ultra-lichte spinhengel, een lange strakke spinhengel, een stevige plug/jerk-hengel, een lange zachte pen-hengel, een lichte feederhengel, een zware feederhengel, een korte strakke boothengel, een extra lange strandpook en een vliegenhengel. Tien stuks. Noodzakelijk visgereedschap. Niks mis mee. Maar... waar is de vis ? Terwijl we daar zo rondrijden door de natuur komen we allerlei andere beestjes tegen... die heel gewoon lijken... maar dat eigenlijk niet (meer) zijn.

Als je de laatste tijd de berichten hoort over het uitsterven van vele duizenden soorten insecten (helaas door toedoen van de mens) en je leest dat in de afgelopen jaren minstens 40 procent van alle bestaande insecten is uitgestorven, of in de komende jaren alsnog zal uitsterven, dan word je daar niet vrolijk en behoorlijk somber van. Nee, de toekomst van de natuur is niet rooskleurig. Nou denk je misschien: wat hebben die insecten te maken met vissen ?... Alles !

Het aantal vissoorten dat afhankelijk is van insecten (als voedsel) is ontzettend groot en de hoeveelheid vis die zou doodgaan als er niet genoeg insecten te eten zijn is gigantisch. Niet alleen de miljoenen vliegen, muggen, torren, kevers en spinnen die wij overal zien rondkruipen en langsvliegen zijn onmisbaar voor het natuurlijk evenwicht, maar ook de minder zichtbare levensvormen onderwater zoals nymfen, haften, maden, wormen, muggelarven enzovoort.

Zonder insecten zouden er bar weinig vissen in leven kunnen blijven, omdat er te weinig voedsel zou zijn. Daarom hebben wij als vissers ook belang bij een wereld vol insecten. Het is te hopen dat onze kinderen later op hun levenspad nog steeds de bijen, de vlinders, de spinnen en de krekels zullen tegenkomen, die wij (nu nog) zo normaal vinden.

Het wordt tijd om een hengel uit te gooien, want insecten zijn belangrijk, maar vissen zijn voor mij nog veel belangrijker. Aan de voet van een eeuwenoude stenen brug stroomt een kraakheldere beek en daar zie ik een diepe kuil met een draaikolk, waar vast wel een paar forellen rondhangen. Nou ben ik fysiek best een stevige gozer en nooit te beroerd om me uit te sloven voor een visje, of over een paar steile rotsen te klauteren met een hengel in de hand, maar bij deze potentiele hotspot kon je verdomd moeilijk bij het water komen. Snotverdorie... hoe pakken we dat aan ?

Overal zijn gevaarlijk steile rotsen en als ik hier naar beneden kukel zijn mijn visplannen meteen naar de kloten. De enige plek waar ik zonder doodsverachting kon staan was bovenop de brug, maar daar stond je eigenlijk te ver weg om de beste stek te bereiken, dus ik bleef zoeken naar een oplossing.

Tijdens het indraaien zou een stroomspinner gegarandeerd ergens achter een rotsblok blijven haken en dan ben je meteen uitgevist, en je zou ook een eind kunnen omlopen door de bossen en ergens tussen de bomen een riskante stek zoeken, maar dan wordt het inwerpen lastig en blijft je kunstaas ergens hangen in de takken. Op mijn zoektocht tussen de struiken struikelde ik bijna over een boomstam met een eigenaardige zwam erop, dus toen moest de hengel weer even aan de kant, om voorrang te geven aan het fototoestel.

Vanaf die stenen brug zou ik wel een dobber kunnen laten zakken die dan meegenomen wordt door de stroming... met een vlieg erachter? Moet kunnen. In mijn basis-vistrommel zit altijd wel een 'ouderwetse' pauwpen. Zo'n duidelijk zichtbare dobber die flink wat lood kan dragen (makkelijker werpen), die gemaakt is van de staartveer van een pauw (of zwaan of gans). Dat is eigenlijk de meest primitieve-, de meest basale (en sowiezo de meest goedkope-) maar tegelijk ook de meest veelzijdige pen/dobber die er bestaat. Die gebruikten onze voorvaderen al in de oudheid en daar is nog steeds niks mis mee. Hij heeft een handig voordeel ten opzichte van andere dobbers, want je kunt hem makkelijk op maat knippen en eventueel inkorten en zelfs als mini drijvertje gebruiken.

Zo'n pauwpen werkt trouwens ook perfekt met een kniklichtje erop. Daar hebben we vroeger 'snachts heel wat palingen mee zien wegzwemmen, want een kniklicht-pen kun je ook zien als hij onderwater wegduikt... prachtig ! De onderkant van zo'n stuk pauwenveer steek je in een stukje siliconenslang en daarin gaat een dunner stukje siliconenslang en daarin druk je een wartel. Simple as that. Onder die pauwpen monteerde ik een fluorocarbon onderlijn en daaraan een vlieg uit mijn vliegentrommel. Maar... toen ik dat doosje opendeed... was er meteen een nieuw probleem: wèlke vlieg hang je er aan ?

Aangezien ik wel een allround-, maar dus geen gespecialiseerde vliegvisser ben is mijn vliegendoos nogal een rommeltje, een ratjetoe van vanalles. Een bijeengeraapt zootje van allerlei nep-insecten die ik in de loop der jaren heb gekocht, zelf gebonden of van andere vliegvissers gekregen... en de goeie zit er vast wel tussen... maar welke is dat ? Er zit zelfs een namaak-wesp bij, maar die zal ik er eerlijkgezegd niet gauw aanhangen, want welke domme vis gaat er nou een wesp opeten ?! Dus... veel te veel keuze. Moeilijkmoeilijk.

Hoewel... hier zitten drijvende en de zinkende vliegen bij elkaar en we willen nu iets wat zinkt. Na veel getwijfel kies ik uiteindelijk voor een goudkopnymfje met een zwart lijfje en een knalrood staartje en ik laat die pauwpen met dat nymfje met de stroom mee drijven naar de juiste stek... en zodra hij in het midden van de draaikolk is gekomen... zinkt die pauwpen als een baksteen ?!!?... Hè ?? Ehh.. Jaja !... d'r zit meteen al een forel aan ! Kunjenagaan... ben je eerst een uur bezig met het uitzoeken hoe je zo'n vis zou kunnen benaderen... en als je dan eindelijk het juiste aas op de juiste plek aanbiedt... heb je binnen een paar seconden vis aan de lijn.

Behalve over het vissen wou ik je ook nog iets vertellen over de geschiedenis van Schotland, want daarin heeft de visserij altijd een belangrijke rol gespeeld. Er is veel gevochten om de visrechten op de rivieren en de vis die daarin zwom. De vele stammen, volkeren en Clans die hier in de loop der eeuwen ruzie hebben gemaakt over het bezit van het land hebben elkaar letterlijk de hersens ingeslagen langs de waterkant, want meestal lag de grens tussen twee grondgebieden precies over de rivier die de twee partijen scheidde.

Dat was de meest natuurlijke, meest logische manier om twee territoria uit elkaar te houden. Maar het betekent dus dat de grens van het land wel duidelijk is afgebakend... maar de grens in het water niet ! Dus de vis die in de scheidings-rivier rondzwemt kan eigendom zijn van allebei de partijen... en dan is er gegarandeerd stront aan de knikker. Bedenk wel dat een zalm of forel veel meer vet bevat en voedzamer is dan een hert of een konijn, en in tijden van honger is dat verdomd belangrijk. Dus hier in Schotland hebben ze altijd ruzie gemaakt tijdens- en over het vissen. Doorlopend ruzie met Mac- en alleman.

Zo lees je bijvoorbeeld op een bord bij een vervallen ruïne dat de graaf die het ooit zo prachtige kasteel op die 'onneembare' rotspunt had laten bouwen er zelf welgeteld één jaar heeft gewoond... voordat de troepen van de koningin hem een kopje kleiner maakten... en dat die Britten er een paar jaar later ook weer hardhandig uit werden geschopt door de Schotten, die er ook niet lang plezier van hebben gehad, want .... enzovoort. Kortom: een heleboel ruzie en geweld en ontelbaar veel dooien onder elke graszode. Absurd.

Je weet dat Schotland jarenlang verdeeld is geweest in meerdere Clans, die allemaal hun eigen gekleurde streepjescode hadden... en dat er in vroeger jaren nogal wat hommeles is geweest, maar wist jij dat er meer dan 250 verschillende van die Clans/Tartans/Kilts waren ? Die dus allemaal hun eigen zo-groot-mogelijke stuk grond claimden en die zeggenschap wilden hebben over de vis in de grensrivier. Dan heb je tijdens het vissen inderdaad konstant bonje met de buren !

Tenslotte was er nog een vis die mijn hart sneller deed kloppen, want we maakten een wandeling langs een oud Schots kasteel... en dan ga ik altijd instinctief op zoek naar water, dus... even kijken of er ook een oude fortgracht is... waar misschien iets van vis rondzwemt ? En verdomd... vlak naast de oude ophaalbrug zie ik een bak van een karper zwemmen. Wat een kneiter ! Zeker over de 80 centimeter. Die ligt voor het oprapen, zou je zeggen. Korstje ervoor en slurpen maar.

Maar... bij de parkeerplaats stond verdomme een bord: No fishing allowed (in het Schots: Chan eil iasgach ceadaichte !) dus deze middeleeuwse kasteelkarper moest helaas aan mijn hengel voorbij gaan. Gelukkig had ik nog wel een paar boterhammen in de rugzak, die door de smakkende kanjer enthousiast naar binnen werden geslobberd, dus ik heb aan die ene vis uiteindelijk mijn totale lunchpakket opgeofferd, waar ik later op de dag spijt van kreeg. Als ik 's avonds bij het kampvuur zit te genieten van een glaasje Schotse whisky blijft die dikke schubkarper in die slotgracht nog lang in mijn hoofd rondspoken... Misschien kan ik hem vannacht nog vangen ... in mijn droom. Welterusten.