Alles over Karper penhengels!

Een dag struinen op karper, is niets anders dan in voortdurend wisselende omstandigheden verkeren. Dat kan ‘s morgens vroeg beginnen in een smalle sloot en omdat hij smal is wil ik graag tegen de overkant vissen. Dan komt b.v de lengte van de hengel om de hoek kijken. Het kan zijn dat ik een uur later aan een ander water sta met brede rietkragen, ook dan doe je niets met een korte hengel. Als dan het gouden moment daar is dat mijn pennetje in beweging komt en ik mijn hengel krom trek op een brok dynamiet, dat karper heet, dan heb ik die explosie wel kort onder de hengel. Heb ik gaande die dag dezelfde ervaring op een brug naast een stel dukdalven, dan zult u begrijpen dat er op zo’n moment iets heel anders van een karperhengel gevraagd wordt, dan bij het bekende afstand vissen.

 Als ik u dan vertel dat ik op een brug en bij palen, altijd met een reel vis in combinatie met een ijzersterke gevlochten lijn, dan stelt dat weer andere eisen aan de hengel dan bij het gebruik van een werpmolen. Daarom dus een karper penhengel! Er zijn drie lengtes die voor dit werk in aanmerking komen. Te weten: 3.60 m. ( 12 ft.), 3,90 m. ( 13 ft. ) en 4.20 m. ( 14 ft.) Aan goede hengels van 4.20 m. is heel  moeilijk te komen, er zijn maar weinig hengelbouwers die in staat zijn een bruikbare hengel van die lengte te bouwen. Als u ooit een hengel van die lengte koopt of laat bouwen, ga dan naar een bouwer die een goede staat van dienst heeft. (Ik ken twee hengelbouwers met een bijzondere staat van dienst, als het om 14 ft. hengels gaat, te weten : Cor Spinhoven/Amsterdam en Co Sielhortst/Culemborg.) Het is op zich een perfecte lengte, maar het risico dat het een dweil van een hengel of een niet te hanteren pook wordt, is heel groot!

Zelf heb ik het niet aangedurfd en houd ik het bij twaalf en dertien voet hengels, maar u begrijpt dat is een persoonlijke keuze. Omdat kort onder de hengel een enorme krachtsexplosie opgevangen moet kunnen worden, is lang niet elke blank geschikt. De beste blanks hebben niet te veel tapering en zijn dik wandig. Met tapering bedoel ik het verloop van dun ( de top ) naar dik. Doordat de blank dik wandig is, heeft de hengel voldoende massa om de haak te zetten en een trage actie. Omdat lang niet iedereen weet waar we het nu over hebben, geef ik een korte uitleg. In een hengel zit een buiging en een actie.

Deze beiden begrippen worden nog al eens door elkaar gehaald. Als u de hengel vasthoudt en de ander de lijn pakt en de hengel naar beneden buigt, dan spreken we over de buiging. Die buiging is bij een karperhengel progressief, d.w.z. naar mate de spanning toeneemt buigt hij verder door tot ongeveer een kwart cirkel. Laat je nu de lijn los, dan springt de hengel recht, de snelheid waarmee dat gebeurt, noemen we de actie! Wij hebben hengels nodig met een trage actie. Dan moet de blank een niet te groot verloop hebben van dun, naar dik (tapering), en dik wandig zijn. De bekende Armalite blanks zijn daar een goed voorbeeld van, maar er is veel meer goed materiaal op de markt! Wanneer u uw eerste penhengel gaat aanschaffen dan adviseer ik u een 1 ¾  lb hengel van 3.60 m. te nemen. Met een dergelijke stok kunt u in het open water en bij obstakels nog aardig uit de voeten. Uw tweede hengel zou dan een 1 ¾ lb van 3.90 m. kunnen zijn, de ideale hengel voor het open water, achter het riet en de plompenbladen. Richt uw penvisserij zich hoofdzakelijk op het vissen bij obstakels, zoals bruggen, dukdalven, woonarken, bomen en dergelijke, neem dan een 2 lb of een 2 ¼ lb hengel van 3.60 m..

De genoemde hengels zijn tevens geschikt voor het vissen met dood aas op snoek en dat zowel van de kant als roeiend vanuit een boot. Wanneer u dat graag doet, hou dan de beide visserijen in de gaten, dat bespaart u extra hengels. Deze hengels kunt u kant en klaar kopen, u kunt ze laten bouwen en uiteraard als bouwpakket kopen en zelf bouwen. Over dat laatste moet u niet te licht denken, want er komt heel wat voor kijken en je moet bepaald handig zijn om een goed resultaat te krijgen. Als u wilt laten bouwen dan kunt u zich wenden tot de hengelsport speciaal zaak en uw wensen bekend maken. Soms hebben zij een hengelbouwer in dienst die in staat is gangbare penhengels te bouwen. U kunt zich ook rechtstreeks tot een hengelbouwer wenden.  Om in dat geval beslagen ten ijs te komen en te laten zien dat u weet waar u over praat; geef ik u nog detail informatie.

Oogverdeling.
Op de moderne afstandskanonnen bevinden zich tegenwoordig meestal een vier tot zestal ogen, van het formaat van een kleine W.C. bril. Op een penhengel zitten er een paar meer! Op een twaalf voet hengel komen buiten het top-oog, dertien ogen! Op een dertien voet hengel zijn dat er veertien! Op het startoog na zijn het kleine ogen, niet veel meer in omvang dan de dikte van de blank. Het zijn geleide-ogen! Ze leiden de lijn langs de blank, naar de reel of molen. Over het startoog moeten we nog even praten; weet u van tevoren dat u alleen een reel gebruikt, dan kunt u het startoog ook klein houden.

Wilt u reel en molen kunnen gebruiken dan moet het startoog groter zijn, b.v. 20 mm. in doorsnee. Als u even nadenkt, dan begrijpt u dat, immers de reel geeft de lijn recht en strak af, de werpmolen in een ronde spiraal. Is het startoog te klein, dan ontstaat bij het gebruik van de molen een prachtige pruik. Mijn eigen penhengels zijn allemaal geschikt voor de reel en de werpmolen. Nu denk ik dat u niet alleen het aantal, maar ook de oog-verdeling op de blank wilt weten. U krijgt de formule van me, want van de oog verdeling hangt heel veel af, daar zal ik straks nog iets van vertellen. Hier komt de formule, eerst voor twaalf voet: Top-oog, 13 / 13.5 / 14 / 15 / 16 / 17.5 / 19 / 21 / 24 / 26.5 / 28 / 27 / 28.

Dit is de formule voor dertien voet of 3.90 m.: Top-oog, 13 / 14 / 15 / 16 / 17.5 / 19 / 21 / 23/ 25 / 28 / 27 / 27/ 29 / 31.Als u deze formule rustig bekijkt, dan ziet u dat de ogen in het midden van de hengels iets meer samengetrokken zijn, dit vanwege de stijfheid die ontstaat door de pen of oversteek sluiting. Wanneer u nu een reel op hengels met deze oog verdeling zet en er een lijn doorhaalt en de hengel met de ogen naar boven geheel buigt, dan zult u ontdekken dat de lijn nergens de hengel raakt, en evenmin zich naast de blank bevindt. Zo hoort het! Zo wordt door dertien of veertien druk punten ( de ogen ), de blank gaandeweg onder toenemende spanning gebogen. Hengel, reel en slip vormen nu een krachtig en op elkaar afgestemd geheel.

U doet er goed aan om deze kleine test ook uit te voeren, bij de aanschaf van een reeds afgebouwde hengel. Als de lijn tussen de ogen de blank raakt of erger nog naast de gebogen blank komt te liggen, dan deugd de oog verdeling niet. Tijdens de dril gaat de blank wringen en voor u het weet loopt dat fataal af. In elk geval zal de lijn de krachten niet goed overbrengen op de slip van de reel of de molen. Blijf steeds voor ogen houden dat bij het pen vissen alles, maar dan ook alles van de hengel gevraagd wordt. Zijn de spullen in orde en is alles goed op elkaar afgestemd, dan is het zonder meer mogelijk grote vissen, vrij kort onder de hengel te drillen.

Dan is er nog iets wat u moet weten, niet alleen de oog verdeling, maar ook de oog bevestiging is van het grootste belang. Voor het zwaardere pen vissen bij obstakels, zijn we aangewezen op de reel! Je moet al een heel zware werpmolen hebben, om dergelijke krachten die een karper produceert, op te kunnen vangen. De as van een werpmolen heeft maar een bevestigingspunt. Als de kracht te groot is wordt de as uit zijn middelpunt getrokken, gaat de spoel aanlopen, met gevolg dat de slip gaat haperen en lijn breuk is het gevolg. De as van de reel heeft twee bevestigingspunten, daar komt bij dat de lijn niet onder een hoek, maar rechtstreeks de as belast. Wat heeft dit nu met de oog bevestiging te maken?

Alles! Kijk maar! Met de werpmolen vissen we met de ogen naar beneden. Daardoor kunnen we nauwelijks de oog verdeling en de oog bevestiging beoordelen. Voor het gebruik van de reel keren we de hengel om en ligt alles anders. Als de oog verdeling niet goed is, zien we dat direct, de eerder beschreven test maakt dit duidelijk.
Maar ook de kwaliteit van de oog bevestiging komt nu aan het licht. De wikkelingen, waarmee de ogen op de blank bevestigd zijn, worden met de ogen naar beneden bij de oog voetjes dicht gedrukt, met de ogen omhoog, open gescheurd!! Een keer vissen met de reel is genoeg, bij de eerste de beste dril barsten de wikkelingen open, waar onder de wikkelingen het oogvoetje stopt. Een goede hengelbouwer weet dit en legt of een extra wikkeling of een stukje vilt over het oogvoetje. Ook zal hij de oogvoetjes zorgvuldig afronden en glad maken

Alle vragen beantwoordt.
Ik heb nu niet alleen alle vragen beantwoord, maar u tevens wat inzicht in de hengelbouw gegeven. Met deze kennis kunt u een kant en klare pen hengel beoordelen, u kunt naar de hengelsportzaak stappen en uw wensen bekend maken en een hengel laten bouwen naar uw eigen specificaties, u kunt ook rechtstreeks naar een hengelbouwer gaan en een en ander met hem bespreken.

Dick Langhenkel