TotalFishing

Persbericht ‘s-Gravenhaagse Hengelsport Vereniging

Onderzoek Hengelsportvereniging leidt tot het
eerste vispasseerbare gemaal van Delfland

Vrijwilligers van de ‘s-Gravenhaagse Hengelsport Vereniging zijn in de afgelopen jaren druk bezig geweest om de aanwezigheid van glasaal voor gemaal Schoute in Scheveningen te onderzoeken. Het resultaat was hoopgevend en tegelijkertijd zorgwekkend!

Foto: Onno Vogels

Vele duizenden glasaaltjes lagen de afgelopen jaren in de maanden februari tot en met mei in de haven van Scheveningen en voor het gemaal tevergeefs te wachten op een mogelijkheid om het zoete water van het Verversingskanaal te kunnen optrekken. Echter het gemaal was een onneembare barrière.

Dit onderzoek is voor het Hoogheemraadschap van Delfland aanleiding geweest om samen met Rijkswaterstaat Zuid-Holland geld vrij te maken voor het vispasseerbaar maken van het gemaal. Onlangs zijn de verbeteringen aan het gemaal afgerond. De glasaal kan na 35 jaar weer bij Scheveningen het zoete water intrekken.

Obstakels voor glasaal
Het gaat slecht met de paling. Zo slecht, dat gevreesd wordt, dat de paling zal uitsterven. Jonge paling legt vanaf de geboorteplaats in de Sargassozee bij Mexico een lange weg af naar de Europese wateren om op te groeien. In het vroege voorjaar komen de jonge palingen als doorzichtige ‘glasaaltjes’ aan voor de Nederlandse kust om het zoete water in te trekken.

Daar aangekomen moeten de glasaaltjes vaak nog veel obstakels zien te passeren om verder in het zoete water te kunnen opgroeien. Een van die obstakels is gemaal Schoute in Scheveningen.

Gemaal Schoute
Gemaal Schoute ligt aan het eind van het Afvoerkanaal, in de volksmond Verversingskanaal geheten. Dit kanaal stond vroeger via een schutsluis en een keersluis direct met zee in verbinding en was toen een belangrijke intrekroute voor glasaal.

Foto: Lex Peters.

Oudere Scheveningers kunnen zich nog herinneren dat in de vijftiger en begin zestiger van de vorige eeuw in maart en april duizenden glasaaltjes – aangelokt door de zoetwaterstroom van het Verversingskanaal - op het strand rond de havenhoofden op het strand aanspoelden.

In 1965 werd echter - bij de bouw van de rioolwaterzuiveringsinstallatie Houtrust en het aanleggen van twee persleidingen voor rioolwater naar zee – het Verversingskanaal bij de monding afgedamd. Intrek van glasaal was toen alleen nog mogelijk via het verbindingskanaal tussen de Tweede Binnenhaven en het Verversingskanaal.

Maar ook die verbinding werd afgesloten en voorzien van een hefdeur, waarmee gespuid kon worden en die tevens diende als stormvloedkering. Hoewel de mogelijkheden voor vismigratie hiermee aanzienlijk minder waren geworden, was er nog steeds intrek van glasaal tijdens het spuien mogelijk.

Echter toen in 1977 ter vervanging van het oude stoomgemaal, het nieuwe boezemgemaal Scheveningen (tegenwoordig gemaal drs. P.H. Schoute) werd aangelegd, was het gedaan met de vismigratie. Vanaf dat moment kon de glasaal vanuit zee het Haagse boezemwater niet meer bereiken.

Onderzoek naar glasaal
Geconfronteerd met dit probleem en bekend met de grote hoeveelheid glasaal die nog aan het begin van de jaren zestig van de vorige eeuw het Verversingskanaal kon binnentrekken, vroegen de vrijwilligers van de ’s-Gravenhaagse Hengelsport zich af of het mogelijk zou zijn de intrek van glasaal via Scheveningen te herstellen.

Allereerst moest worden aangetoond of er nog steeds glasaal op de zoetwaterstroom van het gemaal afkwam. Vanaf 2007 zijn daarom vrijwilligers van de vereniging regelmatig in het vroege voorjaar bezig geweest om midden in de nacht rond hoogwater met een groot vierkant kruisnet op zoek te gaan naar glasaal. De onderzoeksresultaten waren verrassend.

Bij elke bemonstering werd steeds veel glasaal aangetroffen. De meeste glasalen werden aangetroffen voor het gemaal en dan juist als er gespuid werd. Geen van deze glasaaltjes kon verder optrekken naar het zoete water van Den Haag. Het gemaal was een te grote barrière.

Weer voor vis passeerbaar
Eenmaal bekend met het probleem is door het Hoogheemraadschap van Delfland naar oplossingen gezocht om de migratie van glasaal naar het zoete water van het Verversingskanaal te kunnen herstellen. Mede mogelijk gemaakt door een financiële bijdrage van Rijkswaterstaat Zuid-Holland werd begin 2011 begonnen met het vispasseerbaar maken van gemaal Schoute.

Medio april was de aanpassing een feit en de glasaal voor gemaal Schoute kon voor het eerst sinds bijna 35 jaar weer het zoete water van het Verversingskanaal optrekken! Ook andere vis, zoals de driedoornige stekelbaars en botjes die vanuit zee het zoete water op willen, kunnen nu gemaal Schoute passeren. Maar ook andersom van zoet naar zout voor bijvoorbeeld volwassen (schier)aal is vispassage mogelijk.

Open dag bij gemaal Schoute
Zaterdag 14 mei stelt het Hoogheemraadschap van Delfland het eerste vispasseerbare gemaal van Delfland, gemaal drs. P.H. Schoute, in Den Haag open voor publiek. Tussen 10:00 en 16:00 uur kunnen bezoekers tijdens de Molen- en Gemalendag het gemaal bezichtigen en zien hoe het hoogheemraadschap werkt aan het welzijn van vissen. Ook de ’s-Gravenhaagse Hengelsport Vereniging is dan aanwezig.