Snoekbaarzen kweken…beroepsvisserij buitenspel?
door Han van den Eertwegh.
Alle sportvissers die regelmatig deze website bezoeken, en zeker de roofvissers onder ons, hebben de afgelopen jaar verschillende artikelen kunnen lezen over de strijd om de schubvisrechten tussen de beroepsvissers en de sportvisserij. Het begon allemaal met heftige discussies op Total Fishing tussen o.a. de NVVS en sportvissers. De NVVS dacht in het begin dat het allemaal nogal meeviel met de schade die door het beroep werd aangericht maar werd mede door praktijkvoorbeelden van sportvissers tot een realistischer koers gedwongen. De NVVS stelde zich uiteindelijk steeds harder op richting beroep en overheid. Vooral toen Faber met het idiote plan van versneld invoeren op de proppen kwam, sloeg de vlam in de pan en werden er diverse acties gevoerd waaronder het indrukwekkende e-mailbombardement richting politiek. Het gevaar is echter nog lang niet geweken. Er gloort echter hoop vanuit onverwachte hoek; Gekweekte snoekbaars! Het hoe en waarom leest u in dit interessante artikel van Han.
“Vroeger werden hier champignons gekweekt, nu snoekbaars”
Waar ligt de kern van deze problemen? Mijns inziens zit het vrij eenvoudig in elkaar: De paling sterft uit, de beroepsvissers vrezen voor hun boterham. Aangezien in vele restaurants inmiddels snoekbaars op de menukaart prijkt, en een kilo snoekbaarsfilet op de markt zo’n 15 euro opbrengt, zien de beroepsvissers in deze rover, over de rug van de sportvisser, een (tijdelijke) oplossing voor hun probleem.
Vele mogelijke oplossingen zijn inmiddels geopperd. Uitkopen van de beroepsvissers en hun een taak geven in het beheren van viswateren is een veel gehoorde kreet. Op deze manier zijn we echter de gevolgen aan het bestrijden, terwijl we nog beter de oorzaak aan kunnen pakken, immers waarom willen beroepsvissers snoekbaarzen vangen? Omdat er vraag naar is vanuit de culinaire wereld. Wanneer zullen de beroepsvissers geen snoekbaarzen meer willen vangen? Als ze hun gevangen vissen niet meer kunnen verkopen. Wanneer is dat het geval? Heel simpel.Als de koks hun visjes ergens anders goedkoper kunnen bemachtigen!
Total Fishing werd op het spoor gezet van een champignonteler uit Limburg, die er als eerste (en tot nu toe enige ter wereld!) in is geslaagd om snoekbaarzen te kweken in gevangenschap.
Als het lukt om gekweekte vis goedkoper aan de afnemers te kunnen leveren dan gevangen exemplaren, en van dezelfde of betere kwaliteit, dan heeft het beroep een probleem en wij als sportvissers weer hoop.
“Een schooltje consumptiesnoekbaars”
Wij gingen op onderzoek uit en registreerden het volgende; Eric Philipsen uit Horst had na 12,5 jaar champignons schoon genoeg van paddestoelen, en ging op zoek naar iets nieuws. Na de opleiding viskweek, die hij volgde aan de Middelbare Landbouwschool in Helmond, begon hij als hobby met het kweken van vijvervissen: steur en koikarper. De hobby begon geld op te leveren, en na twee jaar kwam er meerval als consumptievis bij. Weer een jaar later teelde hij de laatste champignons en stapte volledig over op de viskweek.
Alhoewel hij hiermee in zijn onderhoud kon voorzien, bleef de drang naar iets nieuws. Hij wilde zich onderscheiden van anderen, en liet in gedachten vele vissen de revue passeren. Zijn keus viel op de snoekbaars. Deze vis was bijzonder gewild door de exclusievere restaurants, maar de kwaliteit en leveringsbetrouwbaarheid van de beroepsvissers, waar ze hun vissen van tot dan toe vandaan haalden, liet te wensen over. Uit de beschikbare literatuur over pogingen om snoekbaars te kweken bleek echter, dat de vis als ontembaar te boek stond. Met een constante goede kwaliteit en vaste levertijden (ook in het gesloten seizoen!) in zijn achterhoofd, waagde hij toch de sprong in het diepe en ging aan de slag om dit gat in de markt succesvol te maken.
“Bakken met daarin verschillende jaarklassen”
Samen met het RIVO (Rijksinstituut voor Visserijkundig Onderzoek) ging hij aan de slag. Al gauw liep hij echter tegen het eerste probleem aan: snoekbaarzen voeden zich met … levende vis. Aangezien 8 kilo levende visjes slechts 1 kilo snoekbaars oplevert, was dit financieel geen haalbare kaart. Daarnaast loop je de kans dat als de vissen te weinig voer krijgen, ze hun honger zullen stillen door elkaar op te peuzelen. Na veel lezen, testen, vallen en opstaan is het hem gelukt om dit probleem te tackelen. Via plankton en pekelkreeftjes krijgt hij de jonge snoekbaarsjes zover, om zijn speciale korrels droogvoer te gaan eten. De samenstelling van dit voer houdt hij natuurlijk angstvallig geheim.
Volgende test was de kwaliteit van het snoekbaarzenvlees: smaakt een op korrels gekweekte vis hetzelfde als een wilde, met visjes grootgebrachte soortgenoot? Een door het RIVO geformeerd eetpanel van fijnproevers op het gebied van vis, heeft beide varianten voorgeschoteld gekregen. Conclusie: de viskenners proefden (gelukkig!) geen verschil tussen de gekweekte en de wilde snoekbaarzen.
Met andere woorden: zijn geheime korrels beïnvloeden de smaak en samenstelling van het vissenvlees niet. Voor Eric was dit de bevestiging om zich helemaal op de snoekbaarzen te richten. Tot nu toe zorgen de inkomsten van kois, steur en meerval samen met een subsidie van het ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij voor de financiële input van het project. De spaarpot was echter leeg. Samen met collega’s, onderzoeksinstellingen, universiteiten, een voederfabrikant en vishandelaren in Hongarije en België haalde hij een subsidie van 450.000 euro binnen voor twee jaar. Dit geld kwam uit een Europese subsidiepot voor innovatieprojecten, waaraan door minimaal 3 landen moet worden deelgenomen. Daarnaast behaalde hij de tweede prijs in een innovatiewedstrijd van de Rabobank, die hem nog eens 75.000 euro opleverde.
“Eric met zijn trots, gekweekte snoekbaars!”
In het voormalige champignonbedrijf van zijn vader, dat hij na de overstap op de “snoekbaarsteelt” Excellence Fish B.V. heeft genoemd, zwemmen nu snoekbaarzen rond in grote bassins. Met het filter- en circulatiesysteem waarop deze bassins zijn aangesloten, kan hij alle belangrijke waarden m.b.t. waterkwaliteit, temperatuur, zuurstofgraad e.d. perfect regelen, en uiteindelijk een optimale kwaliteit van de snoekbaarsfilets garanderen. Met de verkregen financiële middelen gaat Eric een nieuwe productiehal bouwen, waarin hij uiteindelijk een “productie” kan draaien van 75 tot 100 ton snoekbaars per jaar. Volgens hem staan de vishandelaren al te trappelen om met zijn vissen de markt op te gaan. Ook exclusieve restaurants van over de hele wereld staan nu al te springen om zijn vissen, die pas over twee á drie jaar groot genoeg zijn voor de eerste “oogst”, te kunnen serveren aan hun klanten. Voorlopig is hij de enige ter wereld die het lukt om snoekbaarzen te kweken, en heeft hij een voorsprong van drie jaar op de concurrentie.
“In dit formaat worden ze uiteindelijk geleverd”
Laten we hopen dat Eric een gouden toekomst tegemoet gaat, en vele restaurants, borden en vervolgens magen kan vullen met de gekweekte snoekbaarzen uit Limburg. Laten we ook hopen, dat zijn bedrijf ertoe bijdraagt dat er voor de beroepsvissers weinig “eer” meer te behalen is aan het wegvangen van onze snoekbaarzen, vissen die toehoren aan de sportvissers van Nederland.
Namens Total Fishing, en ik denk dat ik ook mag spreken namens sportvissend Nederland, wens ik Eric Philipsen alle succes van de wereld toe met het kweken van een van de mooiste roofvissen van Nederland, de snoekbaars.